Szacuje się, że około 1% młodych osób jest uzależniony od amfetaminy. To narkotyk łatwo dostępny. Amfetamina i jej pochodne przy dłuższym stosowaniu są toksyczne dla neuronów. Narkotyk uzależnia psychicznie i fizycznie. Wywołuje objawy odstawienia (np. ból głowy, kołatanie serca, drżenie, zmęczenie), które skłaniają do ponownego zażycia. Przedawkowanie amfetaminy zagraża zarówno osobom, które sięgają po narkotyk kolejny raz, jak i zażywają go po raz pierwszy.
Spis treści:
- Jak działa amfetamina?
- Przedawkowanie amfetaminy
- Objawy przedawkowania amfetaminy
- Przedawkowanie amfetaminy – pierwsza pomoc
- Przedawkowanie amfetaminy – leczenie
- Skutki przedawkowania amfetaminy
Czym jest amfetamina i jak działa ten narkotyk?
Amfetamina jest silnym środkiem pobudzającym i często nadużywanym narkotykiem ze względu na wywoływanie uczucia euforii, przypływu mocy i pewności siebie. Istotą działania amfetaminy jest zwiększanie produkcji dopaminy, noradrenaliny i serotoniny, stymulacja układu nagrody i pobudzenie układu czuwania. W rezultacie substancja ta powoduje:
- zwiększenie poziomu uwagi i koncentracji,
- euforię,
- gadatliwość,
- nadpobudliwość,
- zmniejszenie zmęczenia,
- osłabienie apetytu,
- bezsenność,
- poszerzenie źrenic,
- przyspieszone bicie serca,
- suchość w ustach,
- zwiększone oddawanie moczu,
- podwyższone ciśnienie krwi.
Czas działania narkotyku to kilka godzin. Osoby pod wpływem amfetaminy mogą być agresywne i nadpobudliwe. Typowy jest przypływ chęci aktywnego działania przy jednoczesnym braku krytycyzmu, przez co osoby po amfetaminie mogą zachowywać się ryzykownie.
Pochodne amfetaminy o podobnym działaniu to metylofenidat, metamfetamina (narkotyk 10-krotnie silniejszy niż amfetamina) oraz dekstroamfetamina (również silniejsza od amfetaminy).
Amfetaminy mogą być wciągane przez nos, przyjmowane drogą dożylną, palone oraz przyjmowane doustnie. Mogą mieć postać proszku, tabletek, kryształków (metamfetamina).
W medycynie są stosowane pochodne narkotyku. Wskazania do leczenia nimi są rzadkie, to m.in. narkolepsja oraz ADHD. Warto wiedzieć, że podobnie jak amfetamina działają duże ilości pseudoefedryny (substancji dostępnej w lekach bez recepty). Również ten lek służy niektórym osobom do odurzania.
Przedawkowanie amfetaminy - przyczyny. Jaka jest dawka śmiertelna?
Do przedawkowania amfetaminy może dojść zarówno u osób, które zażyły narkotyk po raz pierwszy, jak i kolejny raz. Przyczyną może być:
-
zażycie zbyt dużej dawki narkotyku
albo - jednoczesne stosowanie amfetaminy rekreacyjnie i innych preparatów stymulujących, które działają na układ serotoninowy (np. leków przeciwdepresyjnych, odchudzających, przeciwwymiotnych).
Ryzyko przedawkowania wzrasta u osób stosujących coraz większe dawki narkotyku oraz przyjmujących je długotrwale.
Dawka śmiertelna amfetaminy wynosi:
- dla dziecka lub nastolatka: 100 mg,
- dla dorosłego: około 1 g.
Również mniejsze dawki narkotyku mogą stanowić śmiertelne zagrożenie.
Objawy przedawkowania amfetaminy
Możliwe objawy przedawkowania amfetaminy to:
- przyspieszone bicie serca,
- wysoka temperatura ciała,
- przyspieszony oddech,
- psychozy,
- majaczenie,
- halucynacje,
- drżenie,
- drgawki,
- biegunka,
- wymioty,
- omdlenie,
- wzmożone napięcie mięśniowe,
- nadpobudliwość,
- zaczerwienienie,
- śpiączka,
- agresywność,
- rozszerzone źrenice,
- silne pocenie się,
- zaburzenie widzenia.
Przedawkowanie amfetaminy – pierwsza pomoc
Gdy podejrzewasz przedawkowanie amfetaminy, koniecznie wezwij karetkę pogotowia. Istnieje wysokie ryzyko przegrzania organizmu (hipertermii). Amfetamina ma silne działanie na układ krążenia, dlatego stan chorego może zagrażać życiu.
- Do czasu przybycia pomocy oceń i kontroluj stan poszkodowanego. Zapytaj czy, coś go boli, oceń wygląd i zachowanie, zabezpiecz ostrożnie narkotyki. Później możesz przekazać zebrane informacje ratownikom.
- Nie blokuj wymiotów, jeśli się pojawiły. Wymiociny warto zabezpieczyć i oddać ratownikom.
- Połóż na karku i w okolicach tętnic szyjnych chłodne okłady (np. nasączone chłodną wodą ręczniki).
- Powstrzymaj osobę po narkotykach przed opuszczaniem pomieszczenia.
- Niektórzy specjaliści zalecają podanie węgla aktywowanego nie później niż po godzinie od zażycia doustnego. Nie ma jednak jednoznacznych dowodów na skuteczność tej metody.
- Monitoruj oddech i puls chorego. W razie utraty pulsu, rozpocznij resuscytację.
Przedawkowanie amfetaminy – leczenie
Leczenie przedawkowania amfetaminy zależy od objawów zatrucia i przebiegu choroby. Często konieczny jest pobyt na oddziale intensywnej terapii. Im szybciej chory trafi do szpitala, tym lepiej.
Leczenie przedawkowania amfetaminy może obejmować, w zależności od stanu poszkodowanego, podtrzymywanie oddychania sztuczną wentylacją, podanie leków (nalokson, tiamina, leków uspokajających, obniżających ciśnienie krwi), dożylne podanie płynów oraz ochładzanie ciała.
Skutki przedawkowania amfetaminy
Skutki zagrażające życiu po przedawkowaniu amfetaminy to m.in. hipertermia i zespół serotoninowy. Do zgonu po przedawkowaniu amfetaminy dochodzi najczęściej wskutek powikłań ze strony układu krążenia.
Przyjęcie nadmiernej ilości narkotyku może powodować:
- niewydolność nerek,
- zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego,
- niewydolność wielonarządową,
- udar mózgu,
- zawał serca,
- uszkodzenie wątroby,
- kwasicę metaboliczna.
Amfetaminy mogą powodować znaczny mózgowy przepływ krwi, który wzrasta o 30%. To zwiększa ryzyko krwotoków i udarów. W badaniach stwierdzono, że nadużywanie amfetaminy przyczynia się do rozwoju choroby wieńcowej i krwotoków podpajęczynówkowych.
Niewielka część osób popełnia samobójstwo w następstwie psychozy amfetaminowej.
Przedawkowanie amfetaminy może powodować trwałe uszkodzenia narządów, np. nerek lub mózgu. Kluczowa jest szybka pomoc medyczna, która może ochronić organizm przed postępującą toksycznością przyjętego narkotyku.
Źródła:
M. Jarema (red.), Uzależnienia i substancje psychoaktywne w praktyce lekarza POZ, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018,
M.Z. Jędrzejko, T. Białas, Z. Staśczak, Narkotyki, dopalacze, nowe środki psychoaktywne, Warszawa 2018,
Vasan S, Olango GJ. Amphetamine Toxicity. [Updated 2022 Nov 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470276/.
Czytaj także:
Objawy przyjmowania narkotyków: amfetamina, kokaina i metamfetamina
Narkotyk „krokodyl” – czym jest i jak działa?
Czym jest crack? Objawy zażycia i skutki zdrowotne
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
