Co powinniśmy wiedzieć o wirusowych chorobach wątroby?

Wraz z wiekiem głos zmienia się. Maleje jego skala, zmienia się modulacja, słabnie natężenie. Lecząc się u lekarza logopedy lub foniatry możemy powstrzymać tempo rozwoju Presbylaryngis /fot. Shutterstock
Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia wątroby są zakażenia wirusowe typu A, B lub C, skutkujące zapaleniem wątroby. Jak rozpoznać u siebie te podstępne choroby, które nieleczone prowadza do marskości wątroby?
Wraz z wiekiem głos zmienia się. Maleje jego skala, zmienia się modulacja, słabnie natężenie. Lecząc się u lekarza logopedy lub foniatry możemy powstrzymać tempo rozwoju Presbylaryngis /fot. Shutterstock

Do głównych objawów wirusowych zapaleń wątroby należą: żółte zabarwienie białkówki oka, skóry, błon śluzowych, ciemne zabarwienie moczu, w niektórych przypadkach świąd skóry oraz odbarwienie stolca.

Czym różnią się poszczególne choroby wirusowe wątroby?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest typową chorobą "brudnych rąk". WZW typu A najczęściej przenosi się od chorego do zdrowego drogą pokarmową poprzez zanieczyszczoną wodę, brudne ręce, kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi.

Natomiast WZW typu B i C to niezwykle niebezpieczne choroby, których konsekwencją jest marskości lub rak wątroby, często prowadzą do śmierci zarażonego (w przypadku WZW typu B ryzyko wynosi 15-40%).

Przeczytaj: Jak ochronić się przed wirusowym zapaleniem wątroby?

Gdzie i kiedy możemy się zarazić?

Wirusy powodujące WZW są znacznie bardziej zakaźne niż wirus HIV, a prawdopodobieństwo zetknięcia się z nimi jest wyższe. 1-1,5% społeczeństwa jest zakażona wirusem HBV i jest to jedno z najczęstszych zakażeń szpitalnych. Do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B wystarczy 0.00004 ml krwi, natomiast do zakażenia wirusem HIV potrzeba 0.1 ml krwi zakażonej.

Do zakażenia HCV i HBV może dojść w praktycznie każdej, pozornie niewinnej sytuacji prowadzącej do nawet niewielkiego zranienia lub kontaktu z zakażoną krwią lub inną wydzieliną. Najczęściej:

  • podczas zabiegów medycznych, np. operacji, zabiegów chirurgicznych, zabiegów stomatologicznych, innych zabiegów,
  • podczas porodu,
  • zabiegów kosmetycznych,
  • w efekcie stosunków seksualnych bez zabezpieczeń.

O ile części ryzykownych sytuacji można i trzeba unikać, np. zażywania narkotyków, udziału w bójkach czy używania wspólnych przyborów kosmetycznych, to większości sytuacji prowadzących do zakażenia nie da się uniknąć. Na rynku dostępne są szczepionki chroniące przed WZW typu A i B. Nie ma natomiast szczepionki przeciw WZW typu C.

Podstępne wirusy

WZW typu B i C są szczególnie niebezpieczne ze względu na długi czas przebiegu bez widocznych objawów. Średni czas trwania zakażenia HBV od momentu zakażenia do poważnych problemów zdrowotnych trwa w przypadku zarażenia u osoby dorosłej 15 do 20 lat. Średni czas trwania zakażenia HCV od momentu wniknięcia wirusa do ustroju do poważnych problemów zdrowotnych jest zazwyczaj dłuższy niż w przypadku HIV i trwa 5 do 35 lat. Aż 96% zakażonych HCV nie wie o tym i nie podejmuje leczenia oraz stanowi zagrożenie dla innych osób.

Jeżeli podejrzewamy, że któreś z naszych zachowań mogło doprowadzić do zarażenia wirusem zapalenia wątroby typu B lub C należy wykonać badania laboratoryjne!

Badania w kierunku rozpoznania zakażeń wirusem HBV:

  •  Przeciwciała anty-HBs - badanie polega na przeanalizowaniu krwi pod kątem obecności w niej przeciwciał przeciwko wirusowi HBV. Wynik badania należy inaczej interpretować w przypadku osób szczepionych i nie szczepionych w kierunku HBV;
  •  HBs-antygen - badanie polega na przeanalizowaniu krwi pod kątem obecności w niej wirusa HBV;
  •  HBe antygen - badanie wykrywa cząstki wirusa, które pojawiają się podczas jego namnażania i tylko wtedy gdy wirus jest obecny we krwi. Jego obecność świadczy dużej zakaźności;
  •   Przeciwciała anty HBc IgM – badanie wykrywa obecność swoistych przeciwciał produkowanych przez organizm w odpowiedzi na zakażenie wirusem HBV. Ich obecność świadczy o ostrej fazie zakażenia;
  •  HBV – PCR - Diagnostyka infekcji metodami PCR polega na wykrywaniu w pobranej próbce fragmentów materiału genetycznego wirusa. W odróżnieniu od metod immunologicznych nie występuje problem tzw. okienka serologicznego, czyli czasu od chwili zakażenia do wytworzenia się przeciwciał skierowanych przeciw danemu patogenowi, które może trwać średnio od 4 do 8 tygodni. Badanie metodami PCR można wykonać już ok. tydzień po sytuacji w której mogło dojść do zakażenia (np. zabieg medyczny lub tzw. ryzykowne zachowanie seksualne). Metody PCR pozwalają również na określenie ilości jego kopii we krwi.

Badania w kierunku HCV w kierunku WZW typu C:

  •  Przeciwciała anty-HCV (w kierunku WZW typu C) - badanie polega na przeanalizowaniu krwi pod kątem obecności w niej przeciwciał przeciwko wirusowi HCV. Ponieważ nie wynaleziono do tej pory szczepionki, każdy wynik dodatni jest złą wiadomością dla badanego;
  •  HCV-PCR – podobnie jak w przypadku wirusa typu B, infekcję HCV można diagnozować metodami biologii molekularnej.

    W przypadku HCV również pobranie jednej próbki krwi pozwala na określenie:
    - obecności wirusa - badanie jakościowe,
    - ilości kopii wirusa - badanie ilościowe,
    - typu wirusa - genotypowanie.

Dla HBV i HCV wszystkie trzy rodzaje badania można wykonać z jednej próbki krwi. Badania PCR są jednak propozycją dla osób, które nie muszą oszczędzać na usługach medycznych – obecnie ich koszt to od 180 zł za badanie jakościowe, do nawet kilkuset za badania ilościowe z genotypowaniem. Można jednak oczekiwać, że wraz z upowszechnianiem się najnowocześniejszych technik jakimi są badania metodami biologii molekularnej, ich ceny będą spadać a dostępność rosła.

Przeczytaj też: Do czego służy biopsja?

Jak dbać o chorą wątrobę?

Rola wątroby jest niezwykle istotna, a my niestety często bagatelizujemy jej zdrowie jedząc tłusto i obficie oraz nadużywając alkoholu. Wątroba przestaje być wtedy tak efektywna w oczyszczaniu krwi z toksyn, co skutkuje ogólnym obniżeniem szybkości trawienia pokarmów, zaleganiem ich i nadmiernym otłuszczeniem wątroby. Takie postępowanie pozostawia również trwałe ślady w postaci mikrouszkodzeń wątroby doprowadzając do zaburzenia jej pracy.

Czego unikać?

  •  niewłaściwego odżywiania (spożywanie nadmiaru tłustych posiłków),
  •  nadużywania alkoholu,
  •  zatruć pokarmowych, np. składnikami nieświeżego pokarmu, grzybami niewiadomego pochodzenia.

Ponadto niebezpieczny dla wątroby jest kontakt z toksynami, takimi jak: metale ciężkie, chlor i inne toksyczne związki.

Jak sprawdzić czy nasza wątroba dobrze funkcjonuje?

Podstawowymi wskaźnikami stanu wątroby są badania biochemiczne krwi. Można je łatwo i niedrogo wykonać bez skierowania w wielu laboratoriach, np. w sieci Diagnostyka łączny koszt nie przekracza 30 zł. Pamiętać należy, aby na badania przyjść na czczo, czyli co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku i bez przyjmowania słodkich napojów.

Ogólne zasady życia z chorym na przewlekłe WZW typu B i C

Wirusy zapalenia wątroby typu B i C przenoszą się poprzez krew, drogą kontaktów seksualnych, możliwe jest także zakażenie okołoporodowe. Nie ma możliwości przeniesienia poprzez dotyk, kichanie, kaszel czy wraz z pożywieniem. Kontakty domowe nie stanowią żadnego zagrożenia, o ile przestrzega się podstawowych zasad bezpieczeństwa, na przykład poprzez nieużywanie wspólnych przyborów do golenia, szczoteczki do zębów czy nożyczek do paznokci. Warto wspierać taką osobę i pomagać jej przetrwać najtrudniejsze momenty.

Zobacz również: O czym należy pamiętać mieszkając z chorym na wirusowe zapalenie wątroby?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA