Alergeny mogą wnikać do organizmu nie tylko przez drogi oddechowe, czy wraz z jedzeniem. Dostają się tam również przez skórę. Podobnie jak pyłki roślin czy uczulający pokarm stawiają na równe nogi układ immunologiczny i prowokują go do odpowiedzi. W przypadku alergii kontaktowej tą odpowiedzią są zmiany zapalne na skórze.
U większości osób objawy są nieznaczne, ograniczają się do pieczenia i suchości skóry, ale przy silniejszej alergii mogą być bardzo dokuczliwe. Pojawia się np. egzema (wyprysk alergiczny), który może wystąpić nawet do 72 godzin od momentu kontaktu z substancją uczulającą. Najczęściej pojawia się w jednym miejscu, ale może też dotyczyć całego ciała. Przy bardzo silnej alergii wystarczy krótki kontakt z alergenem, by pojawiły się objawy.
Co najczęściej uczula?
Do najczęstszych alergenów kontaktowych należą:
- metale, a zwłaszcza nikiel.Znajduje się on w zapięciach, klamrach od pasków, guzikach od dżinsów, tanich bransoletkach, kolczykach i pierścionkach. Zmiany skórne mogą pojawić się na całym ciele, a nie tylko w miejscu przylegania. Alergia na nikiel często wiąże się z uczuleniem na chrom;
- barwniki, zwłaszcza te używane do farbowania włókien syntetycznych. Ten rodzaj alergii częściej występuje u dzieci. Zmiany pojawiają się pod pachami, na szyi, w pachwinach i pod kolanami, czyli tam, gdzie materiał przylega do skóry, a dziecko najbardziej się poci;
- guma, a raczej niektóre jej składniki np. lateks (uczulać mogą więc smoczki, gumowe rękawice, a także prezerwatywy). Podeszwy trampek, kalosze czy klapki mogą doprowadzić do poważnego stanu zapalnego skóry na stopach. Za zmiany tego rodzaju odpowiedzialność ponoszą także kleje i różne substancje używane podczas produkcji wyrobów skórzanych;
- wełna, która może także podrażniać skórę nawet, gdy nie masz skłonności do alergii;
- plastik z uczulającymi związkami akrylowymi;
- formaldehyd, który jest składnikiem lakierów i farb, występujących w meblach, wykładzinach itp.
Uważaj na kosmetyki
Badania wykazały, że alergia kontaktowa na kosmetyki dotyczy nawet 25 proc. społeczeństwa w krajach rozwiniętych. Po użyciu uczulającego preparatu może wystąpić rumień, obrzęk czy łuszczenie skóry, a po zastosowaniu farby do włosów, która zawiera alergizujący składnik mogą pojawić się także pęcherze.
Czasem nie zdajemy sobie sprawy, że mamy do czynienia z alergią i smarujemy podrażnioną skórę kremami, które dodatkowo mogą pogłębić objawy. Większość dokuczliwych skórnych reakcji alergicznych powodują produkty pozostawiane na skórze, na przykład kremy, perfumy, dezodoranty, fluidy, lakiery do paznokci, farby do włosów. Bezpieczniejsze są mydła, szampony, żele pod prysznic czy substancje chroniące przed słońcem.
Co nas uczula w kosmetykach? Przede wszystkim zawarte w nich konserwanty i substancje zapachowe. Pamiętaj o tym, kupując na przykład pachnący papier toaletowy czy aromatyczne chusteczki do nosa. Ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej minimalizujesz stosując hipoalergiczne kosmetyki i środki higieny.
O czym trzeba pamiętać?
Gdy cierpisz na alergię kontaktową, przede wszystkim trzeba odnależć czynnik, na który źle reagujesz. Nie zawsze jest to proste. Warto sprawdzić, czy zmiany skórne układają się w regularny wzór, np. na obu nogach plamki pojawiają się w tych samych miejscach, widać je tylko w talii, na nadgarstku itd. Niewielkie ogniska zmian można leczyć samodzielnie. Najlepiej smarować je łagodną maścią (Alantan, Tormentiol). Jeśli zmiany nie ustępują albo są duże trzeba wybrać się do specjalisty. Ustali on najpierw rodzaj czynnika uczulającego.
Diagnozowanie alergii kontaktowej odbywa się poprzez testy skórne - lekarz umieszcza na plecach pacjenta różne alergeny i ten, który uczula spowoduje pojawienie się wyprysku. W przypadku podejrzenia o alergię na kosmetyki należy na dwa tygodnie przed badaniem odstawić te najbardziej „podejrzane”. Czas ten powinien wystarczyć, aby objawy znikły. Wtedy lekarz może przeprowadzić test i ustalić leczenie. Pamiętaj jednak, że z lekami steroidowymi trzeba uważać.
Gdy są stosowane długo i stale w tym samym miejscu, mogą doprowadzić do kłopotów z naskórkiem. Nigdy nie stosuj ich na własną rękę, a tylko pod kontrolą lekarza. Jedyną naprawdę skuteczną metodą leczenia alergii kontaktowej jest unikanie, a najlepiej wyeliminowanie alergenu ze swojego najbliższego otoczenia.
Uczulenie kontaktowe na nikiel
Nikiel jest wyjątkowo silnym alergenem kontaktowym. Osoby uczulone mogą wykazywać objawy nadwrażliwości nawet przy kontakcie ze złotą biżuterią, zawierającą 99 procent złota, a tylko minimalną ilość niklu. Jeśli masz alergię na nikiel, może cię uczulać także biżuteria z kobaltu. Aby uniknąć kłopotów wybieraj biżuterię ze szlachetnych metali (złoto, platyna) albo ozdoby z plastiku, kryształów, kamieni czy drewna.
Nikiel występuje jednak nie tylko w biżuterii, ale dość powszechnie w przedmiotach codziennego użytku. Mogą go zawierać sprzączki pasków, metalowe guziki, haftki staników, zamki błyskawiczne, oprawki okularów, długopisy, zegarki ręczne. Znajduje się też w monetach, narzędziach dentystycznych, kluczach, nożyczkach, sztućcach.
Aby uniknąć objawów uczulenia:
- kupuj paski ze skórzanymi lub plastikowymi, a nie metalowymi sprzączkami;
- bransoletę zegarka zmień na pasek ze skóry, a kopertę metalową na plastikową;
- metalowe elementy ubrań, mające kontakt ze skórą obszyj materiałem.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
