Spadkodawca obawia się, że jego majątek dostanie się w niepowołane ręce. Jeśli jego wolą jest, aby nie dostał się w ręce rodziny i potrafi to uzasadnić, może zastosować się do przepisów prawa, które umożliwiają wydziedziczenie konkretnej osoby.
Idąc od strony prawa, Kodeks cywilny jasno wskazuje, iż godnie z art. 991 § 1, część spadku przypadająca zstępnym, a więc dzieciom, wnukom, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku na mocy ustawy, niezależnie od woli spadkodawcy wyrażonej w testamencie. Wspomniana tutaj część spadku wynosi w zależności od okoliczności zwykle 2/3 lub 1/2 udziału, jaka przypadłaby spadkobiercy w przypadku braku niekorzystnego dla niego testamentu. Uprawnienie do zachowku opiera się na istnieniu rodzinnych konotacji między spadkodawcą a spadkobiercą (uprawnionym)
Nie jest to jednak jednoznaczne z tym, iż spadkodawca, wobec skrajnych zachowań jego potencjalnych spadkobierców, a więc członków rodziny, nie ma żadnych środków prawnych, by pozbawić ich przysługującego ich zachowku. Wspomnianym środkiem prawnym jest wydziedziczenie.
Koniecznie przeczytaj: Zachowek - czym jest w praktyce?
Czynniki wpływające na wydziedziczenie:
1. Pierwszym elementem, które przyczyni się do wydziedziczenia jest zawsze postępowanie wbrew woli spadkodawcy, w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Tyczy się to nagannego trybu życia i niezaprzestanie mimo interwencji spadkodawcy: alkoholizm, hazard, narkomania, prostytucja. Przesłanka ta jest spełniona, gdy zachowanie wydziedziczonego jest długotrwałe, lub wydziedziczony dopuszcza się wielokrotnie nagannych zachowań. Zdarzenie o charakterze jednorazowym, czy też stany krótkotrwałe nie stanowią uzasadnienia wydziedziczenia spadkobiercy.
2. Natomiast jeśli spadkobierca dopuszczenia się względem spadkodawcy lub też jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci stanowi przesłankę do wydziedziczenia. Zdarzenie sprawcy musi być ukierunkowane na popełnienie przestępstwa. Tak więc przestępstwo nie może być przypadkowe.
3. Zaniedbywanie obowiązków rodzinnych: nie interesowanie się spadkodawcą w trakcie choroby, niedopełnianie obowiązków alimentacyjnych. Obejmuje również zachowanie, które prowadzi do faktycznego zerwania kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej, normalnej w stosunkach rodzinnych
4. Spadkodawca nie może jednak wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli przebaczył mu dokonane przewinienia. Przebaczenie jest wówczas uzewnętrznieniem woli spadkodawcy dokonanym w dobrowolnej formie i nie musi być pisemna. Nie jest konieczne, aby spadkodawca w chwili przebaczenia miał pełną zdolność do czynności prawnych. Dowód przebaczenia spoczywa na wydziedziczonym.
5. Ważne jest, że przyczyna wydziedziczenia spadkobiercy uprawnionego do zachowku powinna wynikać wprost z treści testamentu. Tak więc,aby wydziedziczenie było skuteczne, konieczne jest wyraźne wskazanie w testamencie jednej z przyczyn najlepiej wraz z jej uszczegółowieniem oraz uzasadnieniem.
Zstępni, a więc dzieci oraz wnuki wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby wydziedziczony przeżył spadkodawcę. Udział spadkowy, który przypadłby wydziedziczonemu przez spadkodawcę dziecku, zgodnie z zasadą przypada zstępnym wydziedziczonego.
Przebaczenie win:
Przebaczenie przez spadkodawcę. Musi być ona dokonane przez spadkodawcę z odpowiednim rozeznaniem. Spadkodawca nie musi mieć zdolności do czynności prawnych. Przebaczenie może być ustne (choć wówczas należy mieć świadków na tę okoliczność), pisemne, dorozumiane (np. poprzez odwołanie testamentu lub powołanie wydziedziczonego do spadku), lub bezpośrednio w testamencie, jako jego zmiana. Wydziedziczoną osobę traktuje się jak w przypadku niedożycia otwarcia spadku. W żaden sposób nie może uczestniczyć w podziale majątku.
Wydziedziczenie:
Wydziedziczenia należy dokonać w testamencie. W tym celu można sporządzić nowy testament, szczególnie jeśli stary tego nie przewidywał lub dokonać zmian w istniejących.
Fot. Depositphotos