RBC, PLT, WBC - o co w tym chodzi?

Morfologia krwi to jedno z najprostszych i najpowszechniejszych badań diagnostycznych. Dostarcza ono informacji o ilości i jakości komórek krwi. Do podstawowego obrazu morfologicznego należą: RBC, WBC, PLT i retikulocyty.
/ 14.03.2009 10:15

Morfologia krwi to jedno z najprostszych i najpowszechniejszych badań diagnostycznych. Dostarcza ono informacji o ilości i jakości komórek krwi. Do podstawowego obrazu morfologicznego należą: RBC, WBC, PLT i retikulocyty.

Otrzymując wynik zawsze zaraz zerkamy na normy i dopatrujemy się odchyleń. Jednak nie zawsze wiemy co za sobą niosą nieprawidłowości w morfologii. Budzi to niejednokrotnie lęk – przed chorobą, jej leczeniem, powikłaniami. Na szczęście czasem niektóre odchylenia są fizjologiczne lub są to skutki niewłaściwej techniki pobrania materiału do badania. Poznajmy więc tajemnice komórek krwi...

RBC, PLT, WBC - o co w tym chodzi?

RBC – red blood cell to krwinki czerwone, odpowiedzialne m.in. za transport tlenu do komórek. Swoją barwę zawdzięczają hemoglobinie. Wartości prawidłowe wynoszą:

  • dla kobiet 4,5 mln/mm3
  • dla mężczyzn 5 mln/mm3

Wartości poniżej normy mogą występować w:

  • niedokrwistości (także u ciężarnych)
  • krwotoku
  • przewodnieniu (duże rozcieńczenie krwi)
  • zaburzeniach wchłaniania (niedożywienie)
  • złej czynności szpiku kostnego
  • chorobach nerek
  • nowotworach, białaczce

Natomiast wartości powyżej referencyjnych mogą sygnalizować:

  • wrodzoną wadę serca
  • nieprawidłowości w układzie oddechowym
  • zaburzenia czynności szpiku (nadprodukcja krwinek)
  • odwodnienie (także na skutek rozległych oparzeń)
  • czerwienicę prawdziwą
  • nowotwory nerek
  • zakażenia

Jenak wpływ na ilość krwinek mają jeszcze inne czynniki, jak np.:

  • dieta wegetariańska, z małą ilością żelaza i kwasu foliowego (obniżone)
  • spożywanie dużej ilości kawy (podwyższone)
  • przebywanie na dużych wysokościach, w środowisku, gdzie jest mniej tlenu (podwyższone)
  • trening fizyczny bądź ciężka praca fizyczna (podwyższone)

WBC – white blood cell – czyli leukocyty, to krwinki białe - odpornościowe. U zdrowego człowieka norma wynosi 4 300 – 9 000/mm3.

Obniżona ilość leukocytów (leukocytopenia) we krwi może oznaczać:

  • niektóre choroby wirusowe
  • choroby wątroby
  • uszkodzenie szpiku kostnego (aplazja)
  • kacheksję – wyniszczenie organizmu przez niektóre choroby, głównie nowotwory

Podwyższone wartości (leukocytoza) mogą być skutkiem:

  • toczącego się w organizmie stanu zapalnego, gorączki
  • posocznicy
  • białaczki
  • przyjmowania leków

Leukocytoza jest również obserwowana w ciąży, po gorącej kąpieli, obfitym posiłku, wysiłku fizycznym, w stresie, w głodzie oraz przy bólach zębów.

PLT – platelets – trombocyty to płytki krwi, odpowiedzialne za jej krzepnięcie. Ich liczba powinna mieścić się w przedziale 150 000 – 300 000/mm3

Trombocytoza, czyli podniesiona liczba PLT może się ujawnić:

  • w przewlekłych zakażeniach
  • przy niedoborze żelaza
  • po splenektomii (usunięcie śledziony)
  • nadpłytkowości samoistnej
  • przy błędach w pobieraniu krwi do badania
  • a także w ciąży i po wysiłku fizycznym.

Trombocytopenia – obniżenie wartości PLT może być spowodowane:

  • zaburzeniami funkcji szpiku (przerzuty raków, białaczki)
  • przyjmowaniem leków przeciwbólowych oraz antybiotyków
  • chorobami autoimmunologicznymi
  • destrukcją przez toksyny bakteryjne
  • zakażeniami nerek
  • krwotokami i rozległymi oparzeniami

Retikulocyty to niedojrzałe postacie erytrocytów – krwinek czerwonych. W zdrowym organizmie jest ich do 15‰ całkowitej liczby erytrocytów.

Retikulocytoza to za duża liczba retikulocytów zwykle zauważalna jest:

  • przy niszczeniu krwinek czerwonych (hemolizie)
  • w nadkrwistości, nowotworach, krwotokach
  • przy złej terapii środkami krwiotwórczymi, żelazem, witaminą B12, kwasem foliowym
  • po usunięciu śledziony

Retikulopenia – zbyt niska liczba retikulocytów może wystąpić w:

  • uszkodzeniach szpiku kostnego
  • niedoborze witamin B12 i kwasu foliowego oraz żelaza
  • niektórych niedokrwistościach
  • terapii onkologicznej – po cytostatykach
  • zaburzeniach pracy nerek – za mało erytropoetyny
  • kacheksji (wyniszczenie)
  • AIDS

Fizjologicznie retikulocyty zachowują się podobnie jak erytrocyty. Ich wartość wzrasta podczas przebywania na dużych wysokościach.

Źródła:
Schottdorf – Tim Ch., Maier V., „Badania laboratoryjne”, MUZA SA, Warszawa 2006
Vademecum Pielęgniarki i Położnej, APIS, edycja 2008
strona internetowa: pl.wikipedia.org
 

Dowiedz się więcej o PLT i o morfologii krwi z naszego forum medycznego.

Katarzyna Ziaja

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA