Odmrożenie (łac. congelatio) jest to uszkodzenie skóry, powstające w wyniku działania na nią niskiej temperatury i nadmiernej wilgotności powietrza.
Działanie zimna powoduje miejscowy skurcz naczyń krwionośnych, które zaopatrują określony obszar skóry, co odmrożeń kolei przyczynia się do zmniejszenia ukrwienia przez zwolnienie przepływu krwi- jest to miejscowa obrona przed wychłodzeniem całego organizmu. Do miejsc szczególnie narażonych na odmrożenia zaliczyć można: stopy, dłonie, nos, uszy, policzki czy brodę.
Rozróżnia się kilka typów urazów miejscowych powstałych odmrożeń wyniku działania niskiej temperatury:
- stopa okopowa: powstaje odmrożeń wyniku kilkudniowego narażenia na wilgoć odmrożeń zimno, gdy temperatura otoczenia przekracza 0°C. Objawia się przekrwieniem, obrzękiem, bólem odmrożeń pęcherzami. Stopa okopowa jest charakterystyczna dla osób bezdomnych.
- odmroziła: zmiany na skórze, powstające na skutek długotrwałego działania zimnego, suchego powietrza odmrożeń temperaturze powyżej 0°C. Na objętym obszarze skóry pojawiają się małe swędzące zaczerwienienia, „pajączki” naczyniowe odmrożeń guzki
Stopnie odmrożeń
- I° Zaczerwienienie skóry, która następnie staje się blada lub woskowa. Po ok. 3 godzinach pojawia się obrzęk, który utrzymuje się do 10 dni. Od 5 dnia towarzyszy mu złuszczanie skóry. Przez wiele miesięcy może utrzymywać się nadmierne pocenie i mrowienie odmrożonych części ciała.
- II° Pierwszymi objawami są przekrwienie i obrzęk. Po 2 tygodniach powstają pęcherze, które odpadają po 3 tygodniach. Przez kilka miesięcy utrzymują się parestezje i nadwrażliwość skóry.
- III° Uszkodzenie dotyczy całej skóry. Powstają pęcherze i strupy, a po ich odpadnięciu ubytki tkanek gojące się przez ziarninowanie i naskórkowanie. Po wygojeniu powstają trwałe przebarwienia skóry. Przez szereg tygodni mogą utrzymywać się bóle i mrowienie.
- IV° Odmrożenie obejmuje skórę, tkankę podskórną, mięśnie a nawet kości. Tkanki te ulegają martwicy suchej lub rozpływowej. Potem następuje proces demarkacji. Powstają trudne do leczenia owrzodzenia. Martwica głęboka, której ulegają np. palce, uszy lub nos. Leczenia tego rodzaju zmian polega na chirurgicznym usunięciu martwych tkanek.
Pierwsza pomoc
Co należy robić?
- Poszkodowanego należy niezwłocznie przenieść do ciepłego pomieszczenia,
- Przy powierzchownych odmrożeniach pierwszą czynnością jest rozluźnienie obcisłej odzieży i rozsznurowanie butów, co zmniejszy ucisk na odmrożone okolice ciała i poprawi ich ukrwienie.
- Odmrożone obszary należy stopniowo ogrzewać.
- Najkorzystniejsze jest ogrzewanie ciepłem własnym człowieka, zmarznięte dłonie można wsunąć np. pod pachy.
- Należy zadbać o dodatkowe okrycie poszkodowanego.
- Można zanurzyć odmrożone kończyny w wodzie o temperaturze nie wyższej niż 40-42°C, wyższa temperatura może spowodować oparzenie.
- Poszkodowanemu podawać ciepłe napoje z dużą zawartością cukru.
- Powierzchnie odmrożeń należy zaopatrzyć jałowym opatrunkiem.
- Pacjenta należy ułożyć w pozycji zapobiegającej uciskowi na nerwy obwodowe kończyn.
-
W przypadku odmrożenia bez równoczesnego wychłodzenia całego ciała można wykonywać czynne ruchy dotkniętymi kończynami, nie wolno wykonywać ruchów biernych.
Czego nie wolno robić?
- W przypadku głębokich odmrożeń nie zaleca się żadnych czynności mających na celu ogrzanie odmrożonych powierzchni.
- Jeśli wytworzyły się pęcherze, nie wolno ich przekłuwać ani uciskać.
- Nie należy stosować nacierania śniegiem odmrożonych okolic.
- Nie należy podawać poszkodowanemu napojów alkoholowych.
- Poszkodowany nie powinien palić papierosów.
- Pacjent z odmrożonymi nogami nie powinien chodzić, ponieważ praca mięśni wymaga zwiększonego ukrwienia, a zwężone naczynia mogą temu nie podołać.
- Nie należy nacierać i masować odmrożonych miejsc, gdyż nie powoduje to wzrostu temperatury a jest przyczyną utraty ciepła.
Zapobieganie
W zapobieganiu odmrożeniom podstawową rolę odgrywa ubiór, który powinien chronić prze wiatrem, wilgocią i dobrze izolować termicznie, dlatego najlepsza metodą jest ubieranie „na cebulkę”. Poza tym bardzo ważne jest nakrycie głowy, gdyż organizm traci większą część swojego ciepła właśnie przez skórę głowy. Niezbędne jest również właściwe zaopatrzenia kończyn- najlepiej w rękawice warstwowe.
Przed wyjściem na mróz nie wolno spożywać alkoholu. Odsłonięte okolice ( twarz, usta) powinno się natłuszczać odpowiednimi kremami, ponieważ tłuszcz zabezpiecza przed działaniem zimna.
Dowiedz się więcej o odmrożeniach z naszego forum medycznego.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
