Czynnikami ryzyka powstania ZSC jest upośledzenie odczuwania bólu, niewyrównana glikemia, deformacje stopy, zmieniona ruchomość stopy, palenie tytoniu, sucha, mało elastyczna skóra, nieumiejętność lub zaniedbanie pielęgnacji stóp, brak wiedzy na temat cukrzycy oraz amputacja lub owrzodzenie skóry w obrębie stopy.
- wykrycie i zwalczanie czynników ryzyka oraz wyjaśnianie wątpliwości i uzupełnianie wiedzy z zakresu profilaktyki ZSC
- regularna, codzienna obserwacja stóp:
- oglądanie podeszwy stóp w lusterku lub przy pomocy drugiej osoby
- jeśli stwierdzone jest zaburzenie czucia – stopy oglądamy rano, wieczorem i po każdym spacerze
- każde otarcie czy zadrapanie zdezynfekuj i zaopatrz opatrunkiem (gazik + bandaż; NIE plaster) oraz skonsultuj z lekarzem
- prawidłowa pielęgnacja stóp i paznokci:
- woda do mycia stóp nie może być wyższa od 37°C
- czas mycia stóp nie powinien przekraczać 5 minut
- należy stosować łagodne mydło, miękką gąbkę (po umyciu stóp należy ją wypłukać i wysuszyć)
- kierunek mycia – od palców do góry; okrężnymi ruchami
- po umyciu dokładnie osuszyć stopy miękkim ręcznikiem, uwzględniając przestrzenie między palcami
- stosowanie kremów / maści zaleconych przez lekarza / pielęgniarkę (nie smaruje się przestrzeni między palcami, owrzodzeń i zranień)
- przy nadmiernej wilgotności stóp można stosować zasypki zapobiegające grzybicy
- nie wolno przekłuwać samemu pęcherzy, stosować preparatów na odciski ani naklejać plastra bezpośrednio na skórę
- paznokcie obcinać po myciu (są wtedy miękkie)
- do obcinania paznokci trzeba używać nożyczek o zaokrąglonych końcach lub pilnika
- trzymać się jednego kierunku obcinania / piłowania
- paznokcie należy obcinać „na prosto”
- wrastające paznokcie zaopatruje lekarz
- w przypadku zaburzeń wzroku, do obcinania paznokci konieczna będzie pomoc drugiej osoby
- wybór indywidualnie dopasowanego lub specjalnego (ortopedycznego) obuwia:
- stosować wkładki ortopedyczne
- nie wolno nosić butów na gołe stopy
- zakładać miękkie, bawełniane lub wełniane skarpety bezuciskowe
- przed założeniem butów należy sprawdzić czy nic w nich nie ma (piasek, kamienie, nierówności)
- zapobieganie urazom:
- nie wolno chodzić boso (klapki i sandały przeciwwskazane)
- nie wolno ogrzewać stóp termoforem, grzejnikiem czy poduszką elektryczną
- trzeba wzmacniać swoje mięśnie poprzez aktywność fizyczną
- niezbędne jest wyzbycie się nikotynizmu, gdyż palenie uszkadza naczynia krwionośne
- wczesne zgłaszanie lekarzowi zmian skórnych na stopie
Źródła:
„Pamiętaj o stopach” Eli Lilly,
„Rekomendacje odnoszące się do praktyki postępowania prewencyjnego i leczniczego w zespole stopy cukrzycowej” IBA Bioton
Katarzyna Ziaja
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
