Podczas Świąt Wielkanocnych, szczególnym zainteresowaniem cieszą się jajka. Już od dawnych czasów, są wymownym symbolem odrodzenia, początku życia i płodności. Chrześcijanie również z nimi wiążą swą wielkanocną symbolikę. Kojarzą je bowiem, z samym aktem Zmartwychwstania Zbawiciela – wyjście Jezusa z grobu, porównuje się do wyklucia pisklęcia i rozpoczęcia nowego życia.
Jaja goszczą na naszym świątecznym stole pod wieloma postaciami. Są dodawane do sałatek, sosów, wypieków lub stanowią samodzielną potrawę. Zazwyczaj staramy się kupować te, o lepszej jakości. Jest to często spory wydatek, ale czy na pewno opłacalny? Wielu producentów jaj trochę nas okłamuje, zwłaszcza w okresie wielkanocnym, kiedy zapotrzebowanie na jaja jest praktycznie najwyższe w roku.
Dla zobrazowania jakości handlowej jaj kurzych, stworzono system oznaczeń, który na ogół widnienie na jajach. Dzięki temu, możemy dokonać właściwego wyboru. Wykaz oznaczeń znajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 sierpnia 2003r.
Określeniem jakości handlowej jaj, ich znakowaniem i pakowaniem zajmują, się specjalne zakłady. Powinny być w nich zachowane wszelkie zasady reżimu sanitarnego. Zakłady pakują je według partii, czyli w danym opakowaniu, powinny znaleźć się jaja zniesione przez kury w tym samym dniu, posiadające tą samą klasę i kategorię wagową. Muszą być one oznakowane lub oznakowane i zapakowane w jednym dniu i w tym samym podmiocie, zajmującym się pakowaniem jaj.
Ustalono następujące klasy jakości handlowej jaj kurzych:
Klasa ’’A” – czyli jaja lub „super świeże”, kiedy wysokość komory powietrznej nie przekracza 4 mm w okresie 9 dni od dnia ich zniesienia; charakteryzuje się je jako jaja czyste, o normalnym kształcie, których skorupa jest nieuszkodzona, niemyta i nieoczyszczona; komora powietrzna jaja jest nieruchoma, nie przekracza 6mm; białko jest przejrzyste, gęste i nie widać w nim ciał obcych; żółtko jest kuliste, słabo widoczne, przy obracaniu jaja słabo ruchliwe, wraca do pierwotnego, centralnego ułożenia, bez ciał obcych; tarczka zarodkowa jest niewidoczna; zapach swoisty bez obcych nut zapachowych. Dla tych jaj ustalono również kategorie wagowe, przedstawiające się następująco:
- kategoria XL - jaja bardzo duże o wadze od 73 g,
- kategoria L - jaja duże o wadze od 63 g do 72,9 g,
- kategoria M - jaja średnie o wadze od 53 g do 62,9 g,
- kategoria S - jaja małe o wadze poniżej 53 g.
Na jajach klasy "A" umieszczane są także pewne kody. Zaliczamy do nich kod systemu chowu, kod państwa, z którego jaja pochodzą oraz weterynaryjny numer identyfikacyjny. Kod systemu chowu, mówi nam o tym, w jakich warunkach trzymane było ptactwo. Przedstawia się je cyframi:
- 0 – chów ekologiczny (stosowanie ekologicznych mieszanek pasz, wolny wybieg, wylęg tradycyjny, naturalny)
- 1 – chów na wolnym wybiegu (kury poruszają się swobodnie po wybiegu, grzędach)
- 2 – chów ściółkowy (kury mają naturalną podściółkę ze słomy, trocin itp., ale jest cały czas w zamknięciu)
- 3 – chów klatkowy (kilka kur w klatce, bez ściółki, nie maja dostępu do światła słonecznego, obcina się im dzioby – żeby się wzajemnie nie raniły)
Kod państwa Unii Europejskiej, w którym oznakowano i zapakowano jaja, powinien być w niej zarejestrowany. Oznaczeń dokonuje się symbolami literowymi, np. PL to Polska.
Z kolei weterynaryjny numer identyfikacyjny, czyli numer zakładu pakującego, to składowa kodów województwa, powiatu, zakresu działalności oraz kod firmy w określonym powiecie. Na każdy z nich przypadają po dwie cyfry.
Klasa ’’B’’ – czyli jaja utrwalone; określane jako jaja o normalnym kształcie, których skorupa jest nieuszkodzona, mogą być przybrudzone; komora powietrzna nie przekracza 9mm; białko jest przejrzyste i nie widać w nim ciał obcych; żółtko słabo widoczne, niewymagane w jajach utrwalonych wapnem, bez obcych ciał; tarczka zarodkowa jest niewidoczna; zapach swoisty bez obcych nut zapachowych. Dodatkowe oznaczenia jaj klasy ’’B’’:
- litera B w kole o średnicy minimum 12mm, czyli jaja nie utrwalane i nie chłodnicze
- trójkąt równoboczny o długości boku minimum 10 mm, czyli jaja chłodnicze, schłodzone w pomieszczeniach, w których panuje temperatura 5°C
- romb o przekątnych 16 i 7 mm, czyli jaja utrwalane w gazach o składzie innym od powietrza atmosferycznego.
Klasa ’’C’’ - jaja niesortowane, nie mające cech jaj klasy ’’A’’ i ’’B’’; są przeznaczone do wykorzystania w przemyśle lub przetwórstwie rolno-spożywczym; symbol C umieszczany jest w kole o średnicy minimum 12mm.
Jaja są zdrowym produktem spożywczym. Stanowią dobre źródło białek, kwasów omega-3 i 6, witaminy A i D. Zawierają też dużo potasu, fosforu, sodu i selenu. Jednak są też bogate w cholesterol, więc nie można przesadzać z ich ilością.
100 gramów jaj (czyli dwa małe jajka), dostarczają przeszło 140 kalorii, przy czym stanowią źródło tłuszczu, w ilości 10 gram i cholesterolu 430 gram.
Ostatnio docenia się również substancje żółtkowe, takie jak lecytyna, ksantofil i luteina. Lecytyna jest substancją wspomagającą nasz umysł, ksantofil to barwnik żółtka, mogący zapobiegać tworzeniu się złogów w naczyniach krwionośnych, a luteina to balsam dla naszych oczu.
Zawartość ksantofilu i cholesterolu w jednym produkcie, jest więc poniekąd „przemyślana” przez naturę, jednak ich wzajemne zależności nie do końca są poznane człowiekowi. Jednoznacznie nie określono stanowiska w sprawie ochronnego działania żółtkowego barwnika.
Informacje o kategoryzacji jaj pochodzą z Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 sierpnia 2003r w sprawie jakości handlowej jaj kurzych (Dz. U. z dnia 26 sierpnia 2003 r.)
