24 marca - Światowy Dzień Walki z Gruźlicą

Światowy Dzień Walki z Gruźlicą, ustanowiony został przez WHO w rocznicę odkrycia prątka gruźlicy przez niemieckiego lekarza Roberta Kocha , który fakt ten ogłosił w swoim wykładzie 24 marca 1882r w Berlinie.
/ 23.03.2009 21:51
Światowy Dzień Walki z Gruźlicą, ustanowiony został przez WHO w rocznicę odkrycia prątka gruźlicy przez niemieckiego lekarza Roberta Kocha , który fakt ten ogłosił w swoim wykładzie 24 marca 1882r w Berlinie.

Mycobacterium tuberculosis...
Prątek gruźlicy to malutka bakteria będąca przyczyną choroby, jaką jest gruźlica (łac.Tuberculosis, TB). Są to bakterie tlenowe, a więc żyją w środowisku tlenowym, wzbogaconym dwutlenkiem węgla (płuca). Mają kształt laseczki, nie posiadają otoczki i nie wytwarzają zarodników i toksyn. Prątki są bakteriami światłoczułymi. Bardzo szybko giną na skutek działania promieni UV i ciepła

24 marca - Światowy Dzień Walki z Gruźlicą

Jakie są drogi zakażenia?
Od chorej osoby możemy najczęściej zarazić się przez drogę kropelkową (układ oddechowy), ale też przez układ pokarmowy i powłoki skórne.

Gruźlica...
Jest to choroba zakaźna wywoływana przez wymienione już prątki. Co rok zapada na nią około 8 mln, z czego umiera 3 mln. W Polsce zakażona jest co 5-6 osoba.
Gruźlicę kojarzymy wyłącznie z płucami. I słusznie, gdyż ten przypadek stanowi większość zachorowań (około 90%). Jednak jest to choroba mogąca zająć również inne narządy: nerki, kości, układ rozrodczy itd. Na szczęście nasz organizm ma taką cudowną broń, jak układ immunologiczny, które czasem sam wygra bitwę z zakażeniem.

Czynniki sprzyjające rozwojowi TB:
  • chroniczny kontakt z osobą chorą
  • przewlekłe choroby płuc
  • nowotwory
  • cukrzyca
  • nikotynizm i alkoholizm
  • niewydolność nerek
  • przewlekłe leczenie sterydami np. w astmie
  • podeszły wiek
  • ciągły stres i przemęczenie
  • zakażenie HIV
  • złe warunki bytowe
Objawy i diagnostyka gruźlicy
Niestety w początkowym etapie choroby mogą nam umknąć. Nie manifestują się od razu, są słabo wyrażone i długotrwałe. Należą do nich:
  • utrzymujący się ponad 3 tygodnie kaszel
  • przewlekłe stany podgorączkowe
  • ból w klatce piersiowej
  • spadek masy ciała ze względu na utratę apetytu
  • krwioplucie
  • przewlekłe osłabienie
  • zmiany radiologiczne w płucach
Na podstawie objawów nie można stwierdzić gruźlicy. Diagnostyka tej choroby polega na wykonaniu badania bakteriologicznego plwociny, zdjęcia rtg, odczynu tuberkulinowego i czasem badania histologicznego. Podstawą jest wyhodowanie prątków z materiału pobranego od pacjenta.

Leczenie
Opiera się na specyficznej chemioterapii antybiotykowej. Leki dzielimy na I i II rzutu.

I.Rzutu – stosowane jako pierwsze, klasyczne.
Rifampicyna
Izoniazyd
Pirazynamid
Etambutol
Streptomycyna

II.Rzutu – są stosowane w leczeniu gruźlicy opornej na leki z I rzutu
Kanamycyna
Wiomycyna
Amikacyna
Kapreomycyna
Kwas paraaminosalicylowy
Etionamid
Cykloseryna
Rifapentyna
Tiacetazon
Ofloksacyna i Ciprofloksacyna
Klarytromycyna i Azytromycyna

Leczenie musi być skojarzone. W I fazie to intensywna terapia, mająca na celu zahamowanie rozwoju prątków. Podawane są minimum dwa leki, w tym co najmniej jeden działający bakteriobójczo.
Terapia jest długotrwała (od 6 do 9 miesięcy). Musi być systematyczna, regularna, ściśle określona, precyzyjnie dawkowana, kontrolowana i akceptowana przez pacjenta.
W II fazie (podtrzymującej, „wyjaławiającej”) celem jest zabicie wszystkich form prątków.
Czasem po wyleczeniu choroby wskazane jest chirurgiczne usunięcie patologicznych zmian w płucach, będących zagrożeniem dla życia.
Na sam koniec, jakby wszystkiego było mało – chory jest przyporządkowywany do jednej z następujących kategorii: 1 – wyleczony, 2 – zakończone leczenie, 3 – niepowodzenie leczenia, 4 – leczenie przerwane, 5 – zgon, 6 – nieznany.

Profilaktyka TB:
Profilaktyka gruźlicy to przede wszystkim prowadzenie zdrowego trybu życia, higiena kaszlu, systematyczne wietrzenie pomieszczań, w których przebywamy, odpoczynek na świeżym powietrzu, wykonywanie badań kontrolnych płuc (Rtg). Główna linią obrony jest również szczepienie BCG, obowiązkowe w naszym kraju. Sczepi się dzieci w wieku noworodkowym, w 7 i 12 roku życia, przy ujemnym wyniku próby tuberkulinowej.

Co to jest NPZG?
W każdym kraju opracowany jest Narodowy Program Zwalczania Gruźlicy, czyli program zawierający cele i metody walki z gruźlicą. W Polsce jego podstawą jest Ustawa O chorobach zakaźnych i zakażeniach z 6 września 2001 r. Według niej najistotniejsze są:
  • szybka i obowiązkowa rejestracja każdego przypadku TB
  • badanie osób o wysokim ryzyku zakażenia i zachorowania na TB
  • ochrona zdrowia społeczności przez izolację i leczenie chorych
  • leczenie chorych nieubezpieczonych i tych, których nie stać na pokrycie kosztów leczenia.
  • osoby chore na gruźlicę, prątkujące oraz osoby z uzasadnionym podejrzeniem o prątkowanie podlegają obowiązkowej hospitalizacji
  • obowiązkowemu leczeniu ambulatoryjnemu podlegają osoby chore na gruźlicę płuc
Podstawowymi celami NPZG są:
  • zapewnienie i utrzymanie wysokiego poziomu wykrywalności gruźlicy oraz wyleczenie co najmniej 85 %. nowo wykrytych chorych z obecnością prątków w plwocinie
  • zmniejszenie zapadalności na TB
  • zmniejszenie przenoszenia choroby
  • zapobieganie rozwojowi oporności prątków na leki
Gruźlica to choroba, której nie trzeba się bać, pod warunkiem że jest wcześnie wykryta. Pozwala to na efektywne leczenie. Jednak cały proces dochodzenia do zdrowia jest długotrwały i mogący prowadzić do wyniszczenia. Zatem zmobilizujmy się do badań profilaktycznych. To tak niewiele... a może nam zaoszczędzić tyle cierpienia.

Źródła:
Skrzyńska – Rafałowska A., „24 Marca - Światowy Dzień walki z gruźlicą”
Kołaczkowska M., Standardy leczenia gruźlicy, Przewodnik Lekarza 4/2006
Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, MP, Kraków 2005

Katarzyna Ziaja

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA