Rodzice mogą mieć dużą trudność z rozpoznaniem jak wiele z tych symptomów można uznać na typowe nastoletnie kaprysy, a które powinny niepokoić i skłaniać do zasięgnięcia porady specjalisty. Chociaż każdy przypadek jest całkowicie indywidualny zasadniczo żadna ze zmian osobowościowych dziecka w tym okresie nie powinna przeszkadzać mu w uczęszczaniu do szkoły lub utrzymywaniu związków międzyludzkich. Zdecydowanie niepokojące powinny być objawy takie jak:
- depresja – ciągle przygnębiony stan, drastyczne zmiany w nawykach jedzeniowych lub sennych, znudzenie wiążące się z wycofywaniem się z różnych aktywności, poczucie beznadzei, brak koncentracji, zmęczenie i brak energii, skłonność do występków przeciw prawu, osamotnienie, próby samobójcze;
- uzależnienia – zwiększona absencja w szkole, niepowodzenia w nauce, coraz niższe stopnie, zmiany w wyglądzie, przekrwione oczy, powiększone źrenice, izolacja z życia rodzinnego, zmęczenie, zaniedbanie się, kłamastwa, próby samobójcze;
- zaburzenia odżywiania – odmowa spożywania pokarmów, nieakceptacja swojej wagi i wyglądu, strach przed utyciem, zatrzymanie cyklu miesiączkowego, okresy wilczego apetytu i objadania się, własnoręcznie wywoływane wymioty, nadużycie środków przeczyszczających, nadmierna aktywności fizyczna prowadząca do wyczerpania;
- nerwice kliniczne – ataki paniki, fobie, obsesyjne zachowania, bezsenność, wzmożona ostrożność, słaba koncentracja, nadmierne martwienie się, irytacja, napięcia mięśni, ciągłe zmęczenie;
- zaburzenia opozycyjno-buntownicze – częste utraty kontroli nad zachowaniem, bunt przeciw zasadom i prośbom, winienie innych za własne pomyłki, nadwrażliwość na własnym punkcie, łatwa irytacja, skłonnośc do gniewu lub pogardy, umyślne robienie ludziom na przekór, skłonności do profanacji;
- zaburzenie zachowania – kradzieże, ucieczki z domu, wagary, wanadalizm, fizyczne okrucieństwo wobec ludzi i zwierząt, użycie broni, kłamstwa, podpalenia.
Jeśli jednak te symptomy uniemożliwiaja młodemu człowiekowi normalne życie – edukację, rozwój fizyczny czy kontakty społeczne – warto pomyśleć o wizycie u specjalisty.
Agata Chabierska
