Urodził się we wsi Kobiele pod Radomskiem jako syn wiejskiego organisty. Lata dziecinne spędził w rodzinnej wiosce i w małej osadzie Tuszyn pod Łodzią. Rodzice marzyli o karierze duchownego dla syna i z tą myślą posłano go do szkół. Jednakże młody chłopiec nie zdradzał zamiłowań w tym kierunku. Nie ukończył nawet gimnazjum.
Próbował uczyć się w innych szkołach, nawet w rzemiośle (zdobył tytuł czeladnika krawiectwa), ale bardziej go pociągał teatr. Przez pewien czas przebywał w klasztorze oo. Paulinów w Częstochowie. Drzemiąca w nim siła i potrzeba poszukiwania nowości nie pozwoliły przyszłemu pisarzowi pozostawać długo w spokoju. Uciekł więc z domu i rozpoczął pracę aktora w prowincjonalnej trupie teatralnej.
Wędruje z zespołem po miastach i miasteczkach, poznaje stosunki panujące w tym światku, dotkliwą nędzę nękającą aktorów i ich codzienną poniewierkę. Potem porzuca teatr i zatrudnia się jako skromny urzędnik kolejowy na małej stacyjce. Żądza życia i głód przygód nie pozwalają mu na spokojne życie i pracę.
Ima się więc różnych innych zajęć: pracuje jako robotnik w fabryce w Łodzi, jeździ z trupą aktorską po kraju, wreszcie osiada we wsi Krosnowice i przyjmuje marną posadkę dozorcy odcinka kolejowego. Tutaj w atmosferze naturalnych warunków chłopskiego bytowania powstają jego pierwsze utwory literackie. Przenosi się potem do Warszawy i na dobre zajmuje się pisarstwem.
Pierwsze utwory: zbiór szkiców i obrazków Spotkania (1897), reportaż Pielgrzymka do Jasnej Góry (1895) zwróciły uwagę czytelników i krytyki. Na pochwałę zasługuje znajomość środowiska, umiejętność konstruowania interesującej fabuły, żywe, plastyczne opisy przyrody. W 1896 r. ukazuje się powieść Komediantka. Przedstawia dzieje Janki Orłowskiej, młodej aktorki oraz portret środowiska aktorskiego, obfitującego w intrygi, plotkarstwo, brzydką rywalizację.
Zobacz też : Kierunki literackie i artystyczne
Utwór odsłania cierpką prawdę o warunkach, w jakich pracują ludzie teatru, utalentowani, ale pozbawieni pomocy, wydani na łup szalbierzy i nieuczciwych impresariów. Bohaterka nie tylko nie zrobi kariery, ale załamie się i próbuje popełnić samobójstwo. Dalsze jej losy opisze Reymont w powieści Fermenty (1897).
Następnym dziełem jest Ziemia obiecana (1899). Tłem powieści jest Łódź, miejsce rodzącego się przemysłu tkackiego i rozwijającego się kapitalizmu; prawdziwa ziemia obiecana dla rekinów przemysłowych, geszefciarzy, niebieskich ptaków, wyzyskiwaczy i oszustów. Autor pokazał kłębowisko ludzkich namiętności i instynktów, wyuzdaną rozpustę i brak hamulców moralnych bogaczy, żądzę pieniądza i okrucieństwo wobec wyzyskiwanych robotników. Miasto ukazane zostało jako dżungla, gdzie panują pierwotne prawa drapieżników. Obok przepychu pałaców magnackich opisał autor nędzę proletariatu wprzęgniętego w służbę kapitalizmu.
Po napisaniu tej powieści wyjeżdża Reymont w dłuższą podróż po Europie, zwiedza Londyn, Paryż, Włochy. W tym okresie powstają nowele i drobne opowiadania.
Utwór W jesienną noc opisuje smutną dolę uwiedzionej dziewczyny Marcychy i jej dziecka. Nowela Sprawiedliwie (1899) opowiada o losach Jaśka Winciorka, zbiegłego z więzienia i tropionego jak dzikie zwierzę wiejskiego chłopca. Mówi też o bólu jego matki próbującej na próżno ocalić nieszczęśliwego syna oraz o strasznej śmierci obojga ludzi zaszczutych przez podjudzoną przez żandarmów wieś.
Arcydziełem jest niewątpliwie powieść Chłopi napisana w latach 1904-1909, za którą pisarz otrzymał w 1924 r. literacką Nagrodę Nobla. Po roku 1910 wydaje Reymont cykl obrazków Z ziemi chełmskiej poruszających bolesny problem ucisku religijnego i narodowego. W 1911 r. pisze powieść Wampir, utwór słaby, przesycony modernistycznym nastrojem grozy, tajemnicy i czarnej magii. W przededniu pierwszej wojny światowej wydaje tragedię Rok 1794 (drukiem ukazała się w latach 1913-1918).
Zobacz tez : Władysław Stanisław Reymont : "Chłopi"
Przedstawia w niej ostatnie lata szlacheckiej Polski, haniebną zdradę magnaterii w Grodnie, rozbiór kraju, pierwsze konspiracje, przygotowania do powstania i wybuch insurekcji warszawskiej. Owocem przeżyć wojennych pisarza jest zbiór opowiadań Za frontem (1919), potem powstają jeszcze nowele: Osądzona (1923), Bunt (1924), Przysięga (1924). W rok po przyznaniu Nagrody Nobla, cierpiący na chorobę serca Reymont, umiera.
