Ikarowe loty
Jest to aluzja do wyczynu Ikara, który zapomniał o przestrogach ojca i - upojony lotem - wzniósł się za blisko słońca. Wyrażeniem tym określa się czyjeś wyjątkowo ambitne, trudne i niezwykłe, ale bardzo niebezpieczne zamierzenia i plany.
Jabłko niezgody
Tak określa się dzisiaj główny powód, przyczynę sporu, zatargu. W mitologii trzy boginie poprosiły Parysa o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego tego, która z nich jest ładniejsza. Parys wybrał Afrodytę i ofiarował jej jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”.
Kompleks Edypa
Edyp zabił własnego ojca i ożenił się z matką. Mieć „kompleks Edypa” oznacza odczuwanie pociągu erotycznego do matki albo obawianie się skutków swego pochodzenia i fatum.
Koń trojański
Odyseusz wymyślił fortel, dzięki któremu udało się Grekom zdobyć Troję. Pod murami miasta ustawił drewnianego konia, w którym ukrył wojowników. Mieszkańcy Troi wprowadzili konia do wnętrza swej siedziby. Nocą wojownicy wyszli z ukrycia, otworzyli bramy, przez które przeszli Achajowie i zdobyli obleganą przez dziesięć lat twierdzę. Odtąd słowem „koń trojański” określa się podstępny, niebezpieczny dar, który przynosi nieszczęście.
Zobacz też : Mity - omówienie
Nić Ariadny
Dzięki nici ofiarowanej Tezeuszowi przez Ariadnę, bohater mógł powrócić bezpiecznie z labiryntu, do którego wszedł, by zabić ukrytego tam potwora Minotaura. Dziś określenie „nić Ariadny” oznacza sposób na wybrnięcie z trudnej sytuacji.
Paniczny strach
W mitologii greckiej istniał bożek, opiekun pasterzy i płodności trzód, o imieniu Pan. Budził strach u ludzi swymi przeraźliwymi krzykami. Wyrażenie „paniczny strach” oznacza wielkie przerażenie wywołane czymś niespodziewanym, nagłym.
Pięta Achillesa
Motyw pochodzi z mitu o Achillesie. Matka Tetyda, wykąpała go po urodzeniu w cudownym źródle, które miało uodpornić chłopca na wszelkie strzały i skaleczenia. Nie zamoczyła w wodzie jedynie pięty dziecka. Achilles, którego nie imały się żadne choroby ani rany, zginął ugodzony strzałą Parysa właśnie w to jedyne, nie zabezpieczone mocą czarów miejsce.
W potocznym języku wyrażenie „pięta Achillesa” oznacza słabą stronę człowieka, dziedzinę, w której czuje się wyjątkowo niedoskonały.
Syzyfowe prace
Wyrażenie oznacza prace, które nie przynoszą efektu, bezcelowe, nigdy nie zakończone sukcesem. Wiążą się z karą nałożoną na Syzyfa przez bogów. Miał on wtaczać
pod górę głaz, który wciąż wymykał mu się z rąk i spadał. Syzyf nie mógł nigdy dokończyć zadania.
Stajnie Augiasza
Tak określa się miejsce szczególnie brudne, niechlujne, trudne do uprzątnięcia. Jedną z prac Heraklesa było uporządkowanie olbrzymich stajni należących do króla Augiasza, które od wielu lat nie były sprzątane.
Węzeł gordyjski
W mieście Gordion złożono w świątyni Zeusa w darze kunsztownie i skomplikowanie zawiązany węzeł. Kto potrafił go rozsupłać, ten miał być panem świata. Aleksander
Wielki rozciął węzeł mieczem. Przenośne znaczenie tego wyrażenia brzmi: rozwiązanie trudnego problemu w sposób bezwzględny i bezkompromisowy.
Zobacz też : Literatura grecka
