Św. Franciszek pochodził z zamożnej kupieckiej rodziny, a młodość jego pełna była uciech i zabaw typowych dla wieku i pochodzenia. W wyniku przeżyć wojennych oraz ciężkiej choroby nastąpiło objawienie i potrzeba zmiany stylu i sensu życia. Porzucił więc dom, rodzinę, bogactwo i odszedł służyć Bogu.
Założył własny zakon franciszkanów, oparty na wspólnej pracy i dzieleniu się plonami pola i ogrodu, zbudował kościół i zabudowania klasztorne. Celem zakonu stało się nauczanie i pomaganie ludziom. Dlatego franciszkanie pod wodzą swego mistrza dużo podróżowali oraz nieśli wiarę i pomoc wszystkim potrzebującym.
Św. Franciszek stworzył system filozoficzny, nazwany franciszkanizmem, w którym najważniejszą rzeczą była miłość do Boga i świata oraz umiejętność cieszenia się życiem. Podstawą wiary jest Bóg, istota doskonała i dobra, dlatego człowiek powinien wykazać swą wszechogarniającą miłość nie tylko do Stwórcy, lecz do każdej istoty żywej.
Każde stworzenie jest dziełem rąk Boga, z założenia więc jest piękne i dobre. Również piękny i dobry jest świat, kwiaty oraz zwierzęta. Stąd u św. Franciszka miłość do wszystkiego, co żyje Jego braćmi są zwierzęta, kwiaty, ptaki. Swą prostotą, pokorą i radosną wiarą potrafi nawrócić zbójców, złego wilka, nawet sułtana Babilonu.
Zobacz też : Hagiografia - żywoty świętych
Miłością obdarza również chorych i cierpiących, niesie im pociechę i pomoc. Filozofia św. Franciszka jest niezwykle radosna (Pieśń słoneczna). Radość sprawia samo istnienie, piękno świata i przyrody, miłość praca, codzienne zwykłe zajęcia i obowiązki, nawet post.
Następną cechą jest ubóstwo. Św. Franciszek wyrzekł się bogactw, aby być wolnym; nie dla pokuty i umartwień, lecz dla jedności z ubogimi, dla pokonania grzechu pychy i chciwości. Człowiek jest bowiem szczęśliwy tylko wówczas, gdy posiada jedynie to, co niezbędne mu do życia.
Postać świętego jawi się w utworze jako wzór godny naśladowania: człowiek pokorny, szlachetny, a przy tym pogodny, zaprzyjaźniony z dziećmi, ptakami i kwiatami.
Dzieło zawiera liczne przykłady działalności Franciszka: jego kazania do ludzi, zwierząt i ptaków, nawrócenie trzech zbójców, opieka nad trędowatymi, liczne nauki.
Odrębną część zajmują opisy cudów, np. uzdrowienia chorych i opętanych, a wyraźnym dowodem świętości bohatera są jego stygmaty - krwawiące rany na rękach i nogach. Filozofia św. Franciszka przybliża ludzi do Boga i Boga do ludzi, uczy bowiem miłości i radości życia.
Zobacz też : Polska poezja religijna
