Pierwszy etap kształcenia jest dla rodziców najczęściej dużym wyzwaniem, czasem jest to jedyny okres nauki ich dzieci, w którym starają się tak aktywnie uczestniczyć. Z czasem uznają, że tematy realizowane w szkole są coraz trudniejsze i w razie problemów dzieci z nauką sięgną po pomoc korepetytorów.
Póki co, dzieci są małe, mają 6 – 10 lat i z wielkim entuzjazmem rozpoczynają naukę w szkole podstawowej. Rodzice zachęcają do poznawania liter, kształtnego pisania, uczą się z dziećmi wierszyków na pamięć, pomagają pisać pierwsze opowiadania, czytać lektury i opowiadać minione wydarzenia. Zachęcają też do liczenia i rozwiązywania zagadek. Początki wydają się łatwe.
Z czasem jednak autor podręcznika podnosi poprzeczkę i zamiast prostych słupków do liczenia, pojawiają się zadania z treścią. I to jaką! Nieraz cała rodzina głowi się nad rozwiązaniem, jednocześnie krytykując nauczyciela, który zadał tak niedorzeczną pracę domową. Jakie zadania mogą sprawiać największą trudność tak dzieciom jak i rodzicom? Jak próbować rozwiązać te trudności?
- Ćwiczenia
dotyczące udzielenia odpowiedzi na
pytania lub ułożenia pytania.
Dlaczego te zadania są trudne dla dzieci? Ponieważ na początku szkolnej
kariery dzieci dopiero zaczynają zastanawiać się nad gramatyką i
poprawnością języka, struktura pytania każe dziecku odwrócić szyk zdania i
znaleźć informację, która będzie odpowiedzią. I choć dorosłym wydaje się
proste i oczywiste, że o czas pytamy kiedy/która
godzina/o której, o miejsce gdzie,
o osobę kto, o rzecz co, o czynność co robimy, to dzieciom trzeba to wszystko wyjaśniać. Zatem
zanim przystąpimy do odrobienia tego typu pracy domowej należałoby
wcześniej przeprowadzić następujące ćwiczenie: zadajemy dziecku pytania, a
ono nam odpowiada. Pytania i odpowiedzi zapisujemy na kartce. Następnie
możemy podkreślać tym samym kolorem fragment pytania i odpowiedzi, np. Kiedy
jemy śniadanie? Śniadanie jemy rano. Później można rozciąć pytania
i odpowiedzi i jako rozsypankę dać dziecku do ułożenia par pytanie –
odpowiedź.
- Ćwiczenia
dotyczące gramatyki i ortografii. Czasami kiedy prosimy
dziecko, by podało przykłady czasowników, czy rzeczowników wydaje nam się,
że czyni to bez większego wysiłku. Problem pojawia się wówczas, gdy trzeba
nazwać poszczególne części mowy w przykładowym zdaniu. Kolega Zosi przyniósł wczoraj do domu
małego pieska. Dla dziecka odnalezienie w tym zdaniu rzeczowników może
sprawiać kłopot, ponieważ musi zadać pytanie kto?/co? a w odpowiedzi otrzyma nie tylko wyraz kolega, ale również Zosi i pieska. Dlatego trzeba z dzieckiem ćwiczyć odmianę
rzeczowników i innych części mowy. Można to zrobić np. w ten sposób: kiedy
dziecko podaje jako przykład rzeczownik stół, zachęcamy go, by ułożyło jak najwięcej zdań
zawierających wyraz stół w
różnych przypadkach. Zapisujemy zdania, a następnie podkreślamy w nich wskazany
wyraz. Dzięki temu dziecko zauważa, że jedno słowo ma różne formy,
ćwiczenie to rozwija także sferę gramatyczną języka dziecka, z czasem to
ćwiczenie będzie także przydatne przy nauce ortografii.
-
Zadania z treścią. Związane z ich
rozwiązaniem trudności dotyczą rozumienia treści, rozumienia pytania i
znalezienia sposobu na rozwiązanie zadania, czyli dokonania wyboru między
dodaniem liczb, odejmowaniem, mnożeniem i dzieleniem. Jak zatem pomóc
dziecku? Przede wszystkim początkowa nauka matematyki to manipulacje,
zatem rozwiązywanie zadania z treścią rozpoczynamy mając do dyspozycji liczmany: guziki, kamyki,
patyczki, klocki i oczywiście własne palce. Czytamy z dzieckiem zadanie i
próbujemy przedstawić jego treść za pomocą liczmanów. Dokładamy liczmany i
nazywamy tę czynność mówiąc dokładamy.
W ten sposób naprowadzamy myślenie dziecka na dodawanie. Wszystkie
manipulacje, które wykonujemy nazywamy: zabieramy, odkładamy – odejmowanie, układam 3 razy tę samą ilość jabłek – mnożenie, rozdzielam cukierki na 4 osoby,
rozkładam kredki po 3 – dzielenie. Każdą manipulację zapisujemy
działaniem. Analizując treść zadania, należy zadawać pytania o każdą
liczbę występującą w zadaniu.
- Rozumienie pozycyjnego układu dziesiątkowego. Bez tej umiejętności dzieci nie będą umiały skorzystać z algorytmu działań pisemnych. Jak zatem przybliżyć dzieciom układ dziesiątkowy? Należy przygotować następującą pomoc:
jedności
dziesiątki
setki
Za pomocą jedności układamy dowolne liczby od 1- 9, natomiast liczbę 10 układamy za pomocą jednej dziesiątki, budujemy z dzieckiem liczby typu: 13, 17, itp. Następnie układamy liczby: 20, 30, 50, 37, 58, 59, itp. W dalszej kolejności przechodzimy do przedstawiania działań za pomocą setek, dziesiątek i jedności. Umawiamy się z dzieckiem, że dziesiątek i setek nie można rozcinać, ale można zamieniać 10 jedności to jedna dziesiątka, 10 dziesiątek to jedna setka. Za pomocą tego ćwiczenia dziecko uczy się, jak zbudowane są liczby i co zrobić w sytuacji, gdy trzeba wykonać działanie 26 + 19 lub 31 – 26.
