Był rzecznikiem życia skromnego, nie pozbawionego wielkich uczuć, ale ograniczonego głównie do kręgu najbliższego otoczenia, a jednocześnie pełnego humanistycznej atmosfery książek i nauki. Głównym jego dziełem jest poemat Orland Szalony. Tytułowy bohater to renesansowa wersja rycerza Rolanda.
Rzecz dzieje się za czasów Karola Wielkiego, obserwujemy najazd Saracenów na Francję. Na tle wydarzeń wojennych rozgrywa się wątek miłosny: Orland kocha Angelikę.
Dokonuje niezwykłych czynów, pojedynkuje się, ratuje damę z opresji. Jego miłość jest żywiołowa, w pełni świadoma i jednocześnie ślepa, zmysłowa, platoniczna, cicha i heroiczna.
Zestawiona została z opisem piękna przyrody i łączy się z pochwałą kobiecej urody. Angelika jednak kocha innego i z tego powodu Orland traci rozum. Przyjaciel Astolf wyprawia się więc na Księżyc i stamtąd przywozi rycerzowi jego rozum. Wizja Księżyca jest niezwykle ciekawa.
Jest tam wszystko to, co za sprawą czasu, losu i z winy człowieka zostało stracone: łzy, westchnienia zakochanych, czas bezużytecznie stracony na grze, daremne dążenia, piękno kobiece, a w ampułkach rozum utracony przez ludzi na ziemi.
Zobacz też : Poznaj myślicieli renesansu
W ocenie życia Ariosto nie brał pod uwagę koncepcji metafizycznych (jak np. Dante), świat doznań ziemskich zamknięty jest w sferze bardziej konkretnych uczuć ludzkich.
Niespodzianki spotykające człowieka splatają się z jego dążeniami i tworzą łańcuch niejednolity i urozmaicony.
Zobacz też : Humanizm
