Układ pokarmowy zaczyna się rozwijać już w 3. tygodniu życia płodowego. Przez cały okres ciąży zachodzi w nim mnóstwo zmian, które prowadzą do osiągnięcia sprawności w zakresie trawienia i wchłaniania składników odżywczych, niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecka. W jaki sposób rozwój i funkcjonowanie brzuszka wpływa na dobre samopoczucie i zdrowie maluszka?
Jak pracuje mały brzuszek?
W czasie ciąży kluczową rolę odgrywa odpowiedni sposób żywienia przyszłej mamy, który wywiera wpływ na metabolizm dziecka w przyszłości. Zależność między prawidłowym odżywianiem a przyszłym zdrowiem i jakością życia dziecka nazywana jest programowaniem żywieniowym we wczesnym okresie życia. Ten niezwykle ważny czas ma miejsce w ciągu pierwszego 1000 dni życia dziecka.
W chwili przyjścia na świat przewód pokarmowy noworodka i osoby dorosłej różnią się w zakresie budowy anatomicznej. Istnieją również pewne fizjologiczne odrębności charakterystyczne dla wieku niemowlęcego i wczesnodziecięcego, ich systematyczne doskonalenie prowadzi do osiągnięcia pełnej dojrzałości układu pokarmowego około 2.-3. roku życia.
W pierwszych miesiącach życia dziecka obserwuje się zmniejszone wydzielanie enzymów trawiennych. Wielu rodziców niepokoją luźne stolce oddawane przez noworodka w pierwszych tygodniach po urodzeniu. Są to tzw. stolce przejściowe, będące wynikiem czasowej, niskiej aktywności enzymu – laktazy, trawiącej cukier mleczny (laktozę), której duże ilości znajdują się w pokarmie.
Do 3. miesiąca życia, z powodu obniżonego wchłaniania kwasów żółciowych w jelicie cienkim, możemy obserwować również zielonkawe zabarwienie stolców. W ciągu kilku dni po urodzeniu zmianie ulega skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego noworodka, a zmiana ta zależy zarówno od charakteru porodu, jak i sposobu żywienia, czy momentu przyjścia na świat.
Istotne różnice dotyczą także przepuszczalności nabłonka jelitowego, która jest znacznie większa u noworodka i niemowlęcia, co sprzyja przenikaniu różnych alergenów i zwiększa częstotliwość występowania alergii pokarmowej w tej grupie wiekowej.
Opisane odrębności układu pokarmowego powodują, że dzieci w tym okresie życia wymagają szczególnego postępowania, które obejmuje przede wszystkim prawidłowy, dopasowany do ich potrzeb sposób odżywiania.
Zobacz też: Jakie wzorce żywieniowe dzieci czerpią z bajek?
Paliwo dla brzuszka niemowlęcia
Zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz pediatrycznych towarzystw naukowych, dziecko powinno być karmione wyłącznie pokarmem matki do 6. miesiąca życia, a karmienie piersią można kontynuować nawet do 2. roku życia lub dłużej. Szczególnie ważne jest to w okresie rozszerzania diety, co sprzyja akceptacji nowych pokarmów i zapobiega rozwojowi reakcji alergicznych poprzez wpływ składników pokarmu kobiecego na uszczelnienie delikatnej bariery jelitowej niemowlęcia.
Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia, zapewniającym dziecku harmonijny rozwój i niosącym wiele korzyści zdrowotnych. Ilość i jakość składników pokarmu matki jest optymalnie dostosowana do zmieniających się potrzeb niemowlęcia. Zawiera on odpowiednią ilość białka, co zapobiega rozwojowi otyłości u dzieci. W pokarmie mamy znajdują się łatwo przyswajalne tłuszcze oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (tzw. kwasy Omega-3), konieczne do prawidłowego rozwoju układu nerwowego i siatkówki oka. Pokarm mamy ma optymalny stosunek wapnia do fosforu, zapewniający prawidłowy wzrost kości. Jest również źródłem przeciwciał chroniących niemowlę przed infekcjami oraz oligosacharydów, które stymulują wzrost prawidłowej flory jelitowej. Zawarte w pokarmie mamy substancje biologicznie czynne wpływają na uszczelnienie bariery jelitowej.
Począwszy od okresu ciąży dziecko bardzo dynamicznie się rozwija, a wraz z nim dojrzewa jego układ pokarmowy. Skład pożywienia powinien być dostosowany do zmieniających się funkcji przewodu pokarmowego, a odpowiedni skład diety, „programuje” organizm dziecka, wpływając na stan zdrowia w późniejszych latach. Prawidłowo działający przewód pokarmowy sprawia, że dziecko jest radosne, zadowolone i otwarte na nowe doświadczenia.
Zobacz też: Rakotwórcze składniki żywności – tym nie karm dziecka!
Autor: dr n. med. Agnieszka Krzywicka, pediatra, gastroenterolog, ekspert BebiKlub.pl.
