Zwolennicy diety wegetariańskiej podkreślają korzyści płynące w dobie epidemii otyłości i chorób krążenia z rezygnacji z produktów pochodzenia zwierzęcego. Aby jednak stosować tego typu sposób żywienia u najmłodszych bez negatywnego wpływu na ich zdrowie, trzeba szczególnie starannie zadbać o różnorodność, bezpieczeństwo produktów, które podajemy dzieciom i prawidłowe zbilansowanie jadłospisu.
Czym zastępować mięso przygotowując posiłki dla dziecka?
Czego może zabraknąć dziecku w diecie wegetariańskiej?
Brak mięsa w diecie może powodować niedobory wielu wartościowych składników korzystnych dla prawidłowego rozwoju i zdrowia dziecka, m.in. żelaza, pełnowartościowego białka, karnityny, cynku, kwasu arachidonowego czy witaminy B12.
Niedobory cennych składników pokarmowych, niebezpieczne u osoby dorosłej, u dziecka dają skutki nieodwracalne, co pokazały m.in. wyniki badania prowadzone przez 25 lat na Kostaryce – mówi Joanna Neuhoff-Murawska, dietetyk współpracujący z Instytutem „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”. – Ciężkie niedobory żelaza u niemowląt owocowały często w ich dorosłym życiu lękami/depresjami, a osoby te częściej, niż inne powtarzały klasy, wymagały specjalnej opieki, miały problemy z koncentracją, w większym stopniu narażone były na problemy społeczne. Badacze wiążą te fakty z gorszym rozwojem mózgu u osób, u których w krytycznym okresie rozwoju mózgu doszło do niedoborów żelaza.
To właśnie z powodu ryzyka niedoborów żelaza zaleca się wprowadzenie mięsa do jadłospisu dziecka już w początkowych miesiącach rozszerzania diety. Jeżeli jednak świadomie chcemy ograniczyć lub wykluczyć z diety dziecka produkty pochodzenia zwierzęcego, warto skonsultować się z lekarzem i dietetykiem, by dowiedzieć się, czym możemy je zastąpić. Zapobiegniemy w ten sposób istotnym niedoborom, na które jest szczególnie wrażliwy organizm człowieka w trakcie 1000 pierwszych dni życia, już od momentu poczęcia. Sposób odżywiania programuje bowiem metabolizm i sposób działania organizmu na całe przyszłe życie.
Fot. Fotolia
Wegańska czy wegetariańska?
Weganizm i wegetarianizm są dietami eliminacyjnymi. Ich stosowanie u dziecka jest, według najnowszych badań, bezpieczne, pod warunkiem właściwego ich doboru oraz prawidłowego zbilansowania posiłków. Jest co najmniej kilka odmian diet wegetariańskich i przed podjęciem decyzji o zastosowaniu konkretnej warto sprawdzić, czym się różnią i jakie grupy składników pokarmowych pochodzenia zwierzęcego eliminują:
- laktoowowegetarianizm (owolaktarianizm) – polega na rezygnacji z potraw mięsnych przy dopuszczeniu w jadłospisie niektórych produktów pochodzenia zwierzęcego (np. nabiału i jaj),
- laktowegetarianizm – odmiana wegetarianizmu polegająca na dodatkowej eliminacji z jadłospisu jaj, przy dopuszczeniu spożycia mleka i jego przetworów,
- owowegetarianizm – dieta, która z produktów zwierzęcych dopuszcza jedynie spożywanie jaj,
- weganizm – polega na rezygnacji ze spożywania wszelkich pokarmów pochodzących od zwierząt.
Decyzję o zastosowaniu diety wegetariańskiej u malucha należy podjąć bardzo rozważnie – zastrzega Joanna Neuhoff-Murawska. – Odpowiedzialny rodzic powinien dwa razy przemyśleć wariant diety wegetariańskiej swojej pociechy i skonsultować się zarówno z lekarzem, jak i z dietetykiem. Pierwszy specjalista oceni, czy nie ma przeciwwskazań do stosowania diety wegetariańskiej u dziecka, drugi posiada wiedzę, jak zbilansować poprawny jadłospis.
Cenne dla wegetarian
W zależności od tego, na jaką zdecydujemy się odmianę diety bezmięsnej, różne będą jakość i ilość składników koniecznych do uzupełnienia w związku z wykluczeniem produktów pochodzenia zwierzęcego. W przypadku najmłodszych wegetarian najlepsza będzie decyzja o zastosowaniu niezbyt rygorystycznego jadłospisu. U niemowląt nie wolno stosować diety wegańskiej, jest ona zbyt restrykcyjna i nie zaspokoi wszystkich potrzeb dziecka w okresie najbardziej dynamicznego wzrostu. U starszych dzieci nawet jeśli rezygnujemy wyłącznie z podawania mięsa, należy pamiętać o włączeniu do diety malucha zastępczych źródeł m.in.: białka (kasze, pełnoziarniste makarony i pieczywo, produkty sojowe, soczewica), żelaza (zielone warzywa liściaste, fasola, soczewica, glony, suszone owoce), cynku (soczewica, dynia, brązowy ryż), witaminy B12 (produkty mleczne, jaja, pyłek pszczeli) .
Wady i zalety wegetarianizmu
Jak widać, komponowanie posiłków zgodnie z ideą diety wegetariańskiej, może nastręczać pewnych trudności, szczególnie jeśli dopiero zaczynamy z nią przygodę. Dostępność świeżych warzyw i owoców, które stanowią w tym wypadku podstawę jadłospisu, może być też mniejsza w zależności od sezonu. Dieta wegetariańska nie jest też odpowiednia dla każdego – należy uważnie obserwować dziecko po jej wprowadzeniu, czy nie wykazuje oznak rozdrażnienia lub osłabienia, albo innych niepokojących objawów. Z drugiej strony dieta bezmięsna pozwala na rozszerzenie naszego repertuaru potraw o nieznane często wcześniej lub niedoceniane składniki. Wydaje się też zapewniać większą dbałość o wykorzystanie w jadłospisie sezonowych produktów. Wegetarianizm sprzyja też wykształceniu prawidłowych nawyków żywieniowych, np. spożywania dużej ilości warzyw i owoców, co jest szczególnie istotne w trakcie programowania żywieniowego we wczesnym okresie życia. Nawyki żywieniowe i preferencje smakowe wykształcone w tym czasie mają dużą szansę na przetrwanie do dorosłości i stanowią istotny element profilaktyki zdrowotnej poprzez żywienie.
Przede wszystkim rozsądek
Z pewnością przed wprowadzeniem diety wegetariańskiej u dziecka warto dowiedzieć się na jej temat jak najwięcej. Dobrze jest też zaczekać z jej zastosowaniem do czasu, gdy poznamy już nieco upodobania i reakcje organizmu naszego dziecka. A jeśli już podejmiemy decyzję o wykluczeniu produktów pochodzenia zwierzęcego, dobrym pomysłem, przynajmniej w początkowym okresie stosowania diety bezmięsnej, jest ścisła współpraca z dietetykiem, który podpowie, jak uczynić taki talerzyk małego wegetarianina pełnowartościowym i atrakcyjnym.
Wegetarianizm - tak czy nie? Sprawdź na Polki.pl!
