Odżywianie a ciąża
Racjonalne żywienie jest ważne na każdym etapie życia, dostarczanie wszystkich niezbędnych składników odżywczych w prawidłowych proporcjach warunkuje zdrowie i dobre samopoczucie. Ciąża jest stanem szczególnym, żywienie ciężarnej kobiety wpływa nie tylko na zdrowie mamy – przez zapewnienie optymalnego stanu odżywienia i prawidłowego przebiegu ciąży – ale również na zdrowie dziecka na wszystkich etapach jego rozwoju, począwszy od okresu płodowego, a skończywszy na życiu dorosłym. Kobieta planująca ciążę lub już spodziewająca się dziecka powinna się zatem odżywiać racjonalnie, z uwzględnieniem wyższego zapotrzebowania na energię, białko, tłuszcze, makro- i mikroelementy oraz witaminy.
Skutki nieprawidłowego odżywiania
Wszelkie nieprawidłowości w stanie odżywienia matki mogą zaburzać optymalny rozwój płodu. Niedowaga matki wiąże się z wyższym ryzykiem gorszego rozwoju łożyska, niedoboru składników mineralnych i witamin, powstawania wad rozwojowych płodu, większej umieralności okołoporodowej oraz urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową.
Zobacz też: Opiekuj się dzieckiem już w czasie ciąży!
Choroby związane z niska masą urodzeniową
Niska masa urodzeniowa zaś jest wiązana z większym ryzykiem wystąpienia insulinooporności, cukrzycy insulinozależnej, nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii, choroby niedokrwiennej serca oraz nieprawidłowości w rozwoju mózgu, prowadzących do zaburzenia funkcji poznawczych i zespołu nadpobudliwości psychoruchowej w wieku dziecięcym i dorosłym.
Nadwaga w ciąży
Nadmierna masa ciała kobiety ciężarnej natomiast może skutkować różnymi powikłaniami. Można tu wymienić: cukrzycę ciężarnych, stan przedrzucawkowy, konieczność wykonania cięcia cesarskiego, krwotok poporodowy, infekcje dróg rodnych, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, poronienia samoistne i wady strukturalne płodu, a także urodzenie dziecka o większej masie ciała.
Zobacz też: Wegetarianka w ciąży
Masa ciała matki a płód
Badania M.C. Collado i współautorów pokazują także, że skład flory jelitowej noworodków jest zależny od masy ciała i przyrostu masy ciała matki w okresie ciąży. Wyższy wskaźnik BMI ma związek z większym stężeniem bakterii rodzaju Bacteroides, Clostridium i Staphylococcus, a mniejszym stężeniem bakterii mlekowych z rodzaju Bifidobacterium. Clostridium i Staphylococcus są odpowiedzialne za biegunki, infekcje jelitowe, zaparcia, wykazują możliwe działanie kancerogenne.
Dobre i złe bakterie
Bifidobacterium zapobiegają nadmiernemu rozwojowi chorobotwórczej flory bakteryjnej, działają immunomodulująco, obniżają produkcję gazów, zwiększają rozkład niestrawionych resztek pokarmu, absorpcję minerałów i syntezę witamin oraz produkują krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe będące materiałem energetycznym dla kolonocytów. Bacteroides mogą działać zarówno kancerogennie, kiedy występują w nadmiarze, jak i korzystnie (gdy ich ilość jest prawidłowa), podobnie jak bakterie fermentacji mlekowej.
Prawidłowy przyrost ciała w ciąży
W tabeli 1 przedstawione są zalecane przyrosty masy ciała, według K.M. Rasmussen i współautorów.
Tabela 1. Zalecane przyrosty ciała
|
BMI przed ciążą |
Zalecany przyrost masy ciała w ciąży [kg] |
|
Niedowaga |
12,5–18,0 |
|
Masa ciała w normie |
11,5–16,0 |
|
Nadwaga |
7,5–11,5 |
|
Otyłość |
5,0–9,0 |
Fragment pochodzi z książki "Ciąża i narodziny fundamentem przyszłości dziecka" autorstwa Marii Witkoś (Impuls, Kraków 2012). Publikacja za zgodą wydawcy.
Zobacz też: Czy można uprawiać fitness w czasie ciąży?