Cyberprzemoc (cyberbullying) to groźne zjawisko. Może przybierać różne formy prześladowania w sieci. Dotyczy przede wszystkim dzieci i młodzieży, spędzających w internecie coraz więcej czasu.
Według danych Ministerstwa Cyfryzacji ponad 60% dzieci w wieku od 6 miesięcy do 6,5 lat używa tabletów czy smartfonów, 25% z nich codziennie. Co 4. dziecko w tym wieku aktywnie korzysta z internetu. Często odbywa się to bez nadzoru osoby dorosłej. Przeciętny nastolatek z kolei średnio spędza w internecie ponad 4 godziny dziennie. Ponad 90% nastolatków ma profile w mediach społecznościowych jak Instagram czy Facebook.
Biorąc pod uwagę te statystyki, warto mieć wiedzę na temat powszechnego zjawiska w sieci, czyli cyberprzemocy.
Odpowiadamy na 6 ważnych pytań o cyberprzemoc:
- Jak się przejawia cyberprzemoc?
- Skąd się bierze agresja w internecie?
- Jakie są skutki cyberprzemocy?
- Jak chronić dziecko przed zagrożeniami w sieci?
- Kiedy należy zwiększyć czujność?
- Jak wspierać ofiarę agresji w Internecie?
Jak się przejawia cyberprzemoc?
Cyberprzemoc może mieć różne formy. Agresja i nękanie w internecie to takie zachowania jak:
- obrażanie, zastraszanie, poniżanie i wyśmiewanie kogoś w internecie,
- publikowanie w internecie zdjęć lub filmów ośmieszających lub obrażających ofiarę (zwykle takie zdjęcia czy filmy są robione bez jej zgody),
- pisanie obraźliwych i pogardliwych komentarzy na forach, blogach, profilach społecznościowych,
- wysyłanie obraźliwych, wulgarnych lub zastraszających maili oraz sms-ów,
- włamywanie się na czyjeś konto np. na profilu społecznościowym,
- rozprzestrzenianie informacji krzywdzących daną osobę, kłamliwych, obraźliwych treści.
Do cyberprzemocy zwykle dochodzi między rówieśnikami, sprawcy to często koledzy i koleżanki ze szkoły. Zdarza się też, że za cyberprzemocą stoi nieznana osoba (kim są trolle w internecie).
Według raportu „Nastolatki 3.0” przeprowadzonego wśród polskich uczniów (NASK, 2019), nastolatki najczęściej doświadczają agresji w sieci ze względu na:
- poglądy,
- wygląd,
- upodobania,
- narodowość,
- ubiór.
Ponad połowa młodych użytkowników internetu potwierdza, że spotkała się z przemocą w internecie, a co 4. nastolatek takiej cyberprzemocy doświadczył na sobie.
Skąd się bierze agresja w internecie?
Internet pozwala zachować anonimowość. A to ułatwia bezkarne krzywdzenie i obrażanie. Można napisać na profilu nielubianej koleżanki: „Jesteś tłusta jak świnia" i nie ponieść za to żadnych konsekwencji, za to cieszyć się z kliknięć kolegów w ikonkę „Lubię to”. Nie ma tu miejsca na wstyd czy współczucie, bo przecież agresorzy nie widzą żadnej reakcji ofiary na swoje wpisy.
W wielu sytuacjach cyberprzemoc to przeniesienie konfliktów z codziennego życia do internetu.
Badania pokazują, że w cyberprzemoc angażują się zwykle te same dzieci, które są też sprawcami tradycyjnej przemocy, a większość ofiar cyberbullyingu to także ofiary tradycyjnej agresji rówieśniczej
- poradnik „Cyberprzemoc - włącz blokadę na nękanie” Ministerstwa Cyfryzacji, NASK, Anna Borkowska.
Cyberprzemoc jest popularna i niebezpieczna, bo ma większy zasięg niż tradycyjna przemoc, łatwo rozprzestrzeniać krzywdzące materiały, prześladowca ma nieograniczone możliwości nękania, trudno ją kontrolować.
Jakie są skutki cyberprzemocy?
Prześladowane dziecko znajduję się wyjątkowo trudnej sytuacji. Nie może schronić się przed tego rodzaju przemocą nawet w domu, a prześmiewcze treści rozchodzą się wśród znajomych w ciągu sekund. Młody człowiek przeżywa złość, smutek, strach, może cierpieć na bezsenność i bóle głowy.
Gdy próbuje mierzyć się z problemem całkiem sam (bo np. nie chce niepokoić rodziców), nierzadko skutkuje to dramatycznym obniżeniem poczucia własnej wartości, depresją (depresja wśród nastolatków), a bywa, że nawet próbą samobójczą.
Jak chronić dziecko przed zagrożeniami w sieci?
Rozmawiajcie o tym, czego twoje dziecko doświadcza w internecie. Porozmawiaj z nim o nękaniu w sieci, sprawdź, czy wie, jak się zachować w poszczególnych sytuacjach. Zapewnij syna czy córkę, że zawsze może się do ciebie zwrócić o radę i pomoc, gdy coś go/ją zaniepokoi w internecie. Uświadom swoje dziecko o tym, co można, a czego nie robi się w sieci - niech pozna zasady ochrony prywatności.
Jeśli twoje dziecko jest młodsze, możesz zainstalować na komputerze specjalny program, który służy ochronie rodzicielskiej. Przydadzą się też programy antywirusowe na sprzętach, z których korzysta dziecko.
Jeśli potrzebujesz więcej rad i wskazówek, pomocne będą te strony:
Kiedy należy zwiększyć czujność?
Jeżeli dziecko jest przygnębione, rozdrażnione, zamyka się w sobie, ma zmienne nastroje, powinno to cię zaniepokoić. Także wtedy, gdy syn czy córka przestaje nagle interesować się komputerem, opuszcza się w nauce, zaczyna unikać rówieśników i źle o nich mówić, rezygnuje ze swoich ulubionych zajęć, unika rozmów na temat internetu - to też może świadczyć o tym, że stało się ofiarą cyberprzemocy. W takiej sytuacji od razu porozmawiaj z nastolatkiem, by rozwiać lub potwierdzić swoje podejrzenia.
Za poradnikiem dla rodziców „Cyberprzemoc - włącz blokadę na nękanie” opracowanym na zlecenie Ministerstwa Cyfryzacji (NASK, Anna Borkowska) - żeby upewnić się, czy twoje dziecko doświadcza cyberprzemocy, odpowiedz na poniższe pytania:
- Czy twoje dziecko jest bezpośrednim celem ataków cyberagresora?
- Czy sytuacja nękania trwa długo?
- Czy był to jednorazowy atak czy sytuacja powtarza się regularnie?
- Czy zachowanie sprawcy wygląda na zaplanowane? Czy intencją sprawcy jest wyrządzenie krzywdy twojemu dziecku?
- Czy sprawca ma przewagę nad twoim dzieckiem (np. lepiej sobie radzi w sieci)?
Jeśli na większość pytań odpowiedziałaś twierdząco, to znak, aby działać.
Jak wspierać ofiarę agresji w Internecie?
Gdy syn czy córka zwierzy ci się, że doświadcza cyberprzemocy, nigdy tego nie bagatelizuj. Pamiętaj, rady w rodzaju: nie przejmuj się, za chwilę wszyscy o tym zapomną - nie są żadnym wsparciem. Dla ciebie może to być błahostka, a młody człowiek traci grunt pod nogami i oczekuje realnej pomocy.
Konkretne wskazówki, co robić, gdy dziecko doświadcza cyberprzemocy (np. jak zachować dowody nękania, kiedy zgłosić sprawę administratorowi serwisu itp.) możesz otrzymać pod bezpłatnym numerem 800 100 100 (telefon dla rodziców w sprawie bezpieczeństwa dzieci).
Pamiętaj również, że nękanie (np. poprzez szantaż czy zniesławianie) jest przestępstwem, które można zgłaszać na policji. Jeżeli sprawcami przemocy są szkolni koledzy, koniecznie powiadom o sytuacji dyrekcję szkoły, domagając się rozwiązania sprawy za pomocą wszelkich dostępnych szkole instrumentów.
Więcej o problemach nastolatków:Objawy depresji dotykają już co trzeciego nastolatka. Jak je rozpoznać?Co to jest fobia szkolna?Co powinien usłyszeć od rodzica nastolatek – 20 ważnych zdańUczeń liceum - 5 rad, jak wspierać w problemach
