Rak jelita grubego jest coraz częściej diagnozowanym nowotworem, który początkowo może nie dawać znać o swoim istnieniu. Jego późne zdiagnozowanie nie daje zbyt dużych szans na całkowite wyleczenie. Niestety w naszym kraju nadal jest nikła świadomość tej choroby. Ludzie lekceważą profilaktykę i wskazówki medyków, co do zdrowego stylu życia – a to w głównej mierze pozwala na sprawniejszą diagnostykę i skuteczniejsze leczenie...
Choroba mimo że jest tak „popularna”, w dalszym ciągu zbiera tragiczne żniwo każdego roku. Być może niechęć do działań profilaktycznych wynika z lokalizacji tego nowotworu i wstydliwości pacjentów, związanej z wykonywaniem badań ingerujących w ich intymność. Zatrważające są jednak dane liczbowe, związane z rakiem jelita grubego, które powinny nas skłonić do walki o swoje zdrowie:
- rocznie u kobiet diagnozuje się 15 zachorowań na 100 000 osób; u mężczyzn 25
- odsetek chorych z 5-letnim przeżyciem od chwili zdiagnozowania, wynosi zaledwie 30% - co jest spowodowane późnym wykryciem choroby
- w 2002 roku na świecie, odnotowano przeszło milion zachorowań, co uplasowało ten nowotwór na trzecim miejscu, jeśli chodzi o częstość występowania; z kolei, ponad pół miliona ludzi zmarło z tego powodu
- na Starym Kontynencie, rak jelita grubego jest drugą najpowszechniejszą przyczyną śmierci wśród społeczeństwa
- szacuje się, że połowa populacji ze zdiagnozowanym rakiem jelita grubego, umrze z tego powodu
- rak jelita grubego najczęściej pojawia się u osób po 50 roku życia, a szczyt zachorowań obserwowany jest w przedziale wiekowym od 60 do 70 lat
- przemiana polipa/gruczolaka w raka trwa około 10 lat
Badanie per rectum
Jest to jedno ze znienawidzonych badań diagnostycznych, ale jednak ekonomicznych i mogących wnieść wiele do diagnostyki. Lekarz za pomocą palca bada okolice odbytu i odbytnicę. Ma wtedy założoną rękawiczkę, a palec pokrywa żelem, dla zminimalizowania przykrych doznań płynących z badania. Pod palcem można wyczuć guzki i inne wypukłe patologie, a także zlokalizować źródła krwawień. Badanie per rectum powinno być wykonywane podczas każdego badania, nawet u lekarza rodzinnego, u osób po 45 roku życia.
Kolonoskopia
Rak jelita grubego, dotyczy całej długości tego jelita. Najczęściej zmiany pokazują się w okrężnicy i odbytnicy, czyli jego końcowym odcinku. Na początku w ścianach jelita wytwarzają się maleńkie polipowate zmiany, które z biegiem lat się powiększają. Te małe patologie jelita, mogą zostać zdiagnozowane dużo wcześniej, za pomocą takiego badania, jakim jest kolonoskopia. Mało osób wie, że na takie badanie, powinien zgłosić się każdy, kto:
- ukończył 50-65 lat i nie ma objawów raka jelita grubego (badanie raz na 10 lat)
- ukończył 40-65 lat i nie ma objawów raka jelita grubego, ale miał lub ma w rodzinie krewnego, który chorował z tego powodu (badanie raz co pięć lat)
- ale ma zdiagnozowany zespół Lyncha lub rodzinną polipowatość jelit (badanie obejmuje osoby od 25 roku życia, co 2-3 lata)
Kolonoskopia jest wówczas nieodpłatna, a my mamy pewność co do swojego stanu zdrowia.
Badanie kału na krew utajoną (FOBT)
Jest to kolejne badanie, ale zaliczane do nieinwazyjnych, mogące nam zasugerować schorzenie. Polega na mikroskopowym badaniu próbki kału, a poszukuje się śladu krwi, którego nie widać gołym okiem. Pacjent powinien dostarczyć próbkę kału do laboratorium, w którym będą wykonywane testy. Dodatni wynik badania na krew utajoną, może być objawem nowotworu w obrębie jelita grubego. Badanie kału na krew utajoną powinna wykonać każda osoba po ukończeniu 40 roku życia i powtarzać je corocznie.
Dieta bogatobłonnikowa
Przewlekłe zaparcia i toczące się wówczas procesy gnilne w jelitach, sprzyjają uszkodzeniu ścian jelit i rozwojowi raka jelita grubego. Stąd też konieczność zmiany swojego żywienia, poprzez urozmaicenie go w świeże warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, probiotyczne, a zredukowanie produktów tłustych i czerwonego mięsa. Zaleca się również ograniczenie wszelkich używek, ostrych, egzotycznych przypraw – zwłaszcza kuchni azjatyckiej, które realnie mogą zwiększać ryzyko choroby.
Leczenie stanów przedrakowych
W zapobieganiu raka jelita grubego, ma ogromne znaczenie terapia rozwiniętych już stanów łagodnych w obrębie jelit. Mowa o niezłośliwych polipach i gruczolakach, które trzeba usunąć i poddać badaniu histopatologicznemu. Wykonanie kolonoskopii, podczas której zostaną usunięte polipy, może zaowocować zmniejszeniem zapadalności na nowotwór złośliwy jelita grubego o 75-90%!
Samoobserwacja
Wnikliwa obserwacja swojego ciała, zazwyczaj pozwala na szybkie zidentyfikowanie, jakichś problemów zdrowotnych. Raz na jakiś czas warto zwrócić uwagę na:
- występowanie krwawień z odbytu
- bolesności podczas defekacji i niesatysfakcjonujące wypróżnienia („nie do końca”)
- nagła zmiana rytmu wypróżnień – naprzemienne zaparcia i biegunki, biegunki z wydalaniem dużej ilości gazów
- silne zaparcia, trudne do zwalczenia
- zwężenie pasma kału i zmiana jego kształtu
- osłabienie organizmu, pojawienie się niedokrwistości, niedoborów, niedożywienia
- niewyjaśnione chudnięcie
- bóle brzucha, okolic odbytu
- nudności i wymioty o nieprzyjemnej woni
- problemy w przełykaniem
Rak jelita grubego nie musi nas zaskoczyć. To głównie od nas zależy jakość profilaktyki i to czy zachorujemy. Systematyczne badania i zdrowy styl życia, na pewno zminimalizują ryzyko nowotworzenia w obrębie jelita grubego.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
