Gdy zza ściany dobiegają podniesione głosy i płacz, najczęściej udajemy, że nic nie słyszymy. Nie chcemy mieszać się w sąsiedzkie konflikty. Błąd! Może się okazać, że to nie zwykła małżeńska sprzeczka, lecz przejaw przemocy w rodzinie. A to już jest przestępstwo karane przez prawo.
Przemoc w rodzinie dotyka głównie kobiety. Jak wynika z policyjnych statystyk, w 2008 roku ofiarą brutalności partnera padło ich ponad 81 tysięcy – ponad połowa zgłoszonych przypadków przemocy. Drugą najbardziej dotkniętą grupą są dzieci. Dane nie pokazują jednak prawdziwej skali problemu, bo wiele kobiet nie prosi o interwencję i ukrywa tragedię w czterech ścianach. Aby to zmienić, radzimy, jak nie dać się zniszczyć i nie stać się ofiarą przemocy.
Jak sobie radzić z przemocą w rodzinie?
Podpowiadamy, jakie masz prawa w tej trudnej sytuacji. Skorzystaj z pomocy specjalistów.Nie wahaj się – wezwij policję
Trudno o tym, co cię spotkało, powiedzieć nawet przyjaciółce, a co dopiero obcym. Musisz jednak przełamać wstyd. Nie łudź się, że lanie, które dostałaś, to jednorazowy wybryk i sprawca zrozumie, że źle zrobił. Jeśli bliska osoba podniosła na ciebie rękę, nie zwlekaj, powiadom o tym policję (bezpłatny telefon 997).Nie daj się zbyć dyżurnemu funkcjonariuszowi stwierdzeniem, że policja nie miesza się w rodzinne kłótnie. Od kilku lat ma obowiązek rejestrować interwencje w sprawach dotyczących przemocy domowej. Gdy przyjedzie patrol, zapisz numery służbowe funkcjonariuszy, datę i godzinę przybycia. Domagaj się, by policjanci sporządzili notatkę służbową w systemie procedury Niebieskiej Karty.
Jeśli mąż (partner) jest agresywny, zażądaj, by funkcjonariusze zatrzymali go na 48 godzin, a jeżeli pijany – zabrali do izby wytrzeźwień. Gdy w ocenie policji nie ma do tego podstaw, a ty czujesz się zagrożona, policjanci powinni wskazać ci schronisko lub noclegownię i w miarę możliwości zapewnić transport.
Niebieska Karta, czyli przemoc pod kontrolą
Jest to specjalny formularz, który składa się z dwóch części. Pierwsza, tzw. karta „A”, to urzędowa notatka z przeprowadzonej interwencji. Trafia do dzielnicowego, który musi:- niezwłocznie (nie później jednak niż w ciągu 7 dni od interwencji) skontaktować się z tobą i zorientować, jaka pomoc będzie ci potrzebna;
- przekazać informację do instytucji, które mogą udzielić ci wsparcia;
- przynajmniej raz w miesiącu odwiedzać cię i sprawdzać, czy ty i twoja rodzina jesteście bezpieczni.
Niebieską Kartę zakłada także ośrodek pomocy społecznej. Jest ona dołączona do wywiadu środowiskowego.
Więcej porad na temat walki z przemocą w rodzinie znajdziesz na naszym forum.
Zobacz też:
Zbieraj dowody przemocy
Jeśli sprawca ma zostać ukarany, musisz mieć dowody, które pozwolą prokuratorowi na zajęcie się sprawą. Mogą to być:- obdukcja lekarska, czyli zaświadczenie, w którym lekarz opisuje stwierdzone obrażenia ciała. Często podaje też prawdopodobną przyczynę ich powstania. Taką obdukcję może wydać każdy lekarz. Jest ona zazwyczaj płatna (20–40 zł);
- zeznania świadków – nie ukrywaj przed rodziną i znajomymi, że jesteś bita;
- zniszczone przedmioty, ubranie.
Zgłoś problem prokuratorowi
Jeżeli doświadczasz przemocy, nie wahaj się – złóż zawiadomienie o przestępstwie. Zgłoś to w prokuraturze najbliższej twojego miejsca zamieszkania. Gdy obawiasz się zrobić to osobiście, poproś kogoś z rodziny lub sąsiadkę, której się zwierzałaś.Prokurator ma 6 tygodni na powiadomienie, czy wszczyna postępowanie przeciwko sprawcy. Jeśli dostaniesz odmowę, masz prawo złożyć zażalenie.
Gdy prokuratura skieruje sprawę do sądu, możesz na pierwszej rozprawie zgłosić wniosek, że chcesz być tzw. oskarżycielem posiłkowym. Jeżeli się na to zdecydujesz, będziesz mogła zadawać pytania oskarżonemu i świadkom, składać wnioski dowodowe, np. o przesłuchanie dodatkowych osób, przeglądać akta sprawy czy zażądać uzasadnienia wyroku.
Jako osoba bliska sprawcy masz prawo odmówić składania zeznań.
Domagaj się odszkodowania
Jeśli w wyniku przemocy doznałaś uszczerbku na zdrowiu lub szkodę majątkową (np. sprawca zniszczył meble), możesz żądać odszkodowania i zadośćuczynienia za krzywdę. Pozew w tej sprawie (tzw. powództwo adhezyjne) składa się w procesie karnym najpóźniej do rozpoczęcia sprawy w sądzie pierwszej instancji. Termin może być nieznacznie przekroczony w wypadkach uzasadnionych, np. stanem zdrowia.Jeżeli rozprawa karna jest w toku, pozew będziesz musiała złożyć w wydziale cywilnym i opłacić tzw. wpis stosunkowy (5 proc. kwoty, jakiej się domagasz).
Gdzie szukać pomocy
- Policyjny Telefon Zaufania, tel. 0 800 120 226 (linia bezpłatna, czynna codziennie w godzinach 8.00–22.00).
- Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”, tel. poradni 22 668 70 00 – czynna w dni powszednie w godzinach 14.00–22.00; dyżur prawny – poniedziałki i piątki w godz. 18.00–22.00.
- Telefon Zaufania dla Kobiet, tel. 22 635 93 92 (pon.– pt.), godz. 16–20.
Jaka kara grozi za przemoc w rodzinie?
- Od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności za znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą, małoletnią lub nieporadną ze względu na swój stan psychiczny (art. 207§1 kodeksu karnego).
- Od roku do 10 lat pozbawienia wolności, jeżeli znęcanie jest połączone ze szczególnym okrucieństwem (art. 207§2 kk).
- Od 2 do 12 lat pozbawienia wolności, gdy w następstwie znęcania ofiara próbowała targnąć się na swoje życie (art. 207§3 kk).
Zobacz też:
Na podstawie artykułu Alicji Hass z magazynu Przyjaciółka