Botwiną nazywamy młode, jadalne liście buraka ćwikłowego, a także zupę z nich przyrządzoną. Do ugotowania zupy używa się również młodych buraczków.
Botwina czy boćwina?
Należy pamiętać o różnicy między botwiną a boćwiną. Botwina, to liście buraka ćwikłowego, natomiast boćwina – liściowego.
Dawniej, popularna była boćwina. Samo warzywo nie jest tradycyjnie polskie, ponieważ pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, stąd niektórzy nazywają je „kapustą rzymską”. Współcześnie natomiast boćwina nie jest zbyt znana, na polskich stołach króluje botwina. Oba warzywa można rozpoznać po liściach (boćwina – liście większe, zagięte do dołu na brzegach, mogą być pomarszczone; uprawiana dla liści; botwina – mniejsze, młode listki, wyrastające z buraczka).
„Wychował się na boćwinie”, to znaczy: w cieple
To staropolskie, nieco zapomniane warzywo, wraca do łask wiosną. Niegdyś z boćwiny gotowano barszcz, dziś można wykorzystać jej liście do gołąbków (blanszowane liście w sam raz nadają się do owinięcia farszu mięsnego), a także posiekać i przyrządzić jak szpinak (przesmażone na maśle, z czosnkiem, śmietaną i przyprawami do smaku). Łodyżki boćwiny natomiast, można przygotować tak jak szparagi lub fasolkę szparagową. Surowe, młode liście mają także zastosowanie w sałatkach jarzynowych.
Zobacz też: Szparagi na stół podano
Tradycyjna botwinka
Botwina – stereotypowo kojarzona z zupą – jest popularna współcześnie i na polskich stołach zastąpiła boćwinę. Sprężyste łodygi zakończone zielonymi listkami wyrastają wiosną z korzenia buraka. Można z niej przygotować tradycyjną botwinkę: ugotować wywar warzywny z 1 marchewki, 1 pietruszki, połowy selera, dodać kostkę warzywną dla zaostrzenia smaku. Następnie, należy wyciągnąć warzywa z wywaru i dodać do niego umytą i posiekaną botwinkę (liście wraz z buraczkami) oraz połowę starego buraka – dla koloru. Gotować kilkanaście minut. Zupę zabielić śmietaną i doprawić do smaku solą i pieprzem.
Zupę można zagęścić mąką i posypać posiekanym koprem.
Podawać z jajkiem ugotowanym na twardo. Oprócz tej tradycyjnej zupy, botwinę dodaje się do chłodników i barszczy.
Zobacz też: Chłodniki
Przełam stereotyp – sałatka z botwiny
Botwina jest dość uniwersalnym warzywem, jeśli chodzi o sałatki. Jej liście można łączyć na różne sposoby z innymi warzywami. Spróbuj dodać pokrojone łodyżki botwiny do 2 pokrojonych pomidorów i 3 jajek. Całość połącz majonezem i udekoruj pozostałymi po odkrojeniu łodyg listkami oraz szczypiorkiem.
Burak stroni od cebuli, a cebula doń się czuli: „Mój Buraku, mój czerwony, zzybyś nie chciał takiej żony?” – pisał Jan Brzechwa w wierszu „Na straganie”. Jednakże, połączenie buraka ćwikłowego z cebulą wcale nie jest takim złym pomysłem… Jeśli chcesz przyrządzić bardziej wykwintną wersję sałatki, np. na przyjęcie, skorzystaj z innego sposobu: botwinkę i 2 pomidory umyj i pokrój na kawałki. 1 cebulę obierz i posiekaj, wymieszaj z pozostałymi warzywami. Dodaj do nich obrane i pokrojone awokado, przekrojone na pół czarne oliwki, a także 3 jajka ugotowane na twardo i pokrojone w ćwiartki. Całość wymieszaj i polej sosem sałatkowym przygotowanym z 3 łyżek oliwy, 2 łyżek soku z cytryny, soli i pieprzu. Sałatkę możesz udekorować startym parmezanem lub posiekanym szczypiorkiem.