Smardze nie przypominają klasycznych grzybów spotykanych w lesie. Jego kapelusz przypomina suszoną śliwkę i jest mocno wydłużony. Ma także podobną strukturę do siedzunia sosnowego, jednak ma standardowy trzonek. Jest to grzyb jadalny, możesz go wykorzystać do wielu potraw.
Spis treści:
- Jak wygląda grzyb smardz?
- Grzyb smardz: występowanie
- Grzyb smardz: zastosowanie w kuchni
- Z czym można pomylić smardze?
Jak wygląda grzyb smardz?
Grzyb smardz (morchella vulgaris) ma bardzo charakterystyczny wygląd. Owocnik składa się z główki osadzonej na trzonie. Główka ma kształt smukły, stożkowaty, czasami owalny i wielkość do 7 cm wysokości/4 cm szerokości.
Kolor "kapelusza" jest dość zmienny - może przybierać barwę od szaroróżowego, szarobrązowego do żółtobrązowego i prawie czarnego. W środku jest pusta a na powierzchni pokryta pionowymi i poziomymi żeberkami tworzącymi prawie prostokątne jamki z warstwą zarodnikonośną (alweole).
Żeberka układają się dość równo, tworząc wzór nieco podobny do plastra miodu: schodzą na trzon i są do niego przyrośnięte. Sam trzon jest przeważnie węższy i nieco krótszy od główki. Ma nieregularny kształt, jest zwykle pomarszczony, lekko spłaszczony i wygięty.
W środku jest pusty, a na powierzchni matowy, lekko ziarnisty. Miąższ smardza jest dość cienki, kruchy, łamliwy i chrząstkowaty. Zapach i smak są przyjemne i raczej neutralne, nie wyróżniają się niczym szczególnym. Smardze są grzybami jadalnymi, ale ze względu na swój osobliwy wygląd często jest pomijany przez niedoświadczonych grzybiarzy. Warto jednak wiedzieć, że wszystkie gatunki z rodziny smardzowatych podlegają w Polsce ochronie.
fot. Jak wygląda grzyb smardz/Adobe Stock, thomaseder
Grzyb smardz: występowanie
Smardze można spotkać od kwietnia do początku czerwca, często wiele owocników rośnie niedaleko siebie, w większych grupach. Najczęściej rosną w wilgotnych lasach liściastych, zwykle na brzegu albo wśród dróg.
Można je zebrać także w lasach łęgowych, zaroślach, czasami w parkach i ogrodach na ściółce z kory. Kiedyś były zbierane masowo na przednówku, dziś raczej są rzadkie. Podobnie jak wiele innych gatunków grzybów, smardze obficie wyrastają podczas deszczowych okresów i źle znoszą susze.
Grzyb smardz: zastosowanie w kuchni
Smardze są w Polsce co prawda pod ochroną i nie powinno się ich zbierać, ale można czasami kupić w super marketach owocniki suszone sprowadzane zza granicy albo wybrać się wiosną na Słowację, gdzie grzyby te nie są objęte ochroną i można śmiało je zbierać.
To bardzo smaczne grzyby jadalne, które możesz wykorzystać na wiele sposobów. Można je smażyć, dusić, większe sztuki także faszerować. Smardze można także suszyć - w takiej formie nadają się doskonale na zupę lub sos. Pyszna jest jajecznica na smardzach.
Zobacz też: jak suszyć grzyby?
fot. Smardze to grzyby jadalne, ale objęte w Polsce ochroną/Adobe Stock, mylasa
Z czym można pomylić smardze?
Smardz pospolity przypomina wielu swoich kuzynów z tego samego gatunku. Każdy z nich jest jadalny, a część z nich również jest pod ochroną. Zaliczają się do nich:
- smardz jadalny (morchella eskulenta) z nieregularnymi jamkami,
- mitrówka półwolna (mitropfora semilibera) z główką w kształcie kapturka osadzonego na dość długim trzonku.
Niebezpieczne za to może być pomylenie smardza z trującą piestrzenicą kasztanowatą (gyromitra esculenta) - ta ma główkę mózgowato pofałdowaną i nie ma jamek na powierzchni. Dodatkowo przypomina bardzo mocno wysuszoną śliwę, ma ciemną barwę i charakterystyczne fałdy.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu uważana była za grzyb jadalny, ale badania potwierdziły, że piestrzenica jest przyczyną poważnych dolegliwości. Wywołuje szereg objawów zatrucia grzybami i może się skończyć nawet niewydolnością narządów.
fot. Z czym można pomylić smardze: piestrzenica kasztanowata (gyromitra esculenta)/Adobe Stock, tomasztc
Czytaj także:
Co zrobić z maślaków?
Jak przyrządzić kanie?
Mało znane grzyby jadalne