Zgodnie z obecnym stanem prawnym, z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Jest to jednak zasada generalna, gdyż ustawodawca przewidział możliwość ustanowienia umownego ustroju majątkowego. W takim przypadku małżonkowie sami postanawiają jak ma wyglądać ustrój majątkowy w ich małżeństwie.
Ustawowy ustrój majątkowy
Jak już powiedziano na wstępie, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje ustawowa wspólność majątkowa (art. 31 § 1 KRO). Wspólność ta ma charakter bez udziałowy. W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę, że na ustawowy ustrój majątkowy składają się trzy majątki – majątek wspólny obydwojga małżonków oraz majątki ich osobiste.
Ustawodawca postanowił co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków w art. 31 KRO. Mianowicie do tego majątku zaliczono:
1.wynagrodzenia za pracę oraz inne dochody z innej działalności zarobkowej małżonków;
2.dochody pochodzące z majątku wspólnego jak i z majątków osobistych małżonków;
3.środki zgromadzone na rachunku otwartego funduszu emerytalnego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.
Z kolei zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 33 KRO), majątek osobisty małżonka stanowią:
1.przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2.przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej;
3.prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej innym przepisom;
4.przedmioty majątkowe o charakterze ściśle osobistym;
5.prawa niezbywalne przysługujące tylko jednej osobie;
6.odszkodowanie uzyskane za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
7.wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innej działalności zarobkowej;
8.nagrody za osobiste osiągnięcia;
9.prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej i inne prawa twórcy;
10.przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Wspólność majątkowa powstaje z mocy ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa. Natomiast drugi model ustroju powstaje w drodze umowy zawieranej pomiędzy małżonkami, zwanej intercyzą. To właśnie w niej małżonkowie szczegółowo określają, które składniki majątku do kogo należą.