Kobiety i duch inności - Maria Janion

Maria Janion, inspirowana krytyką feministyczną, układa własną historię kobiet, próbuje opisać obecną w literaturze pod rozmaitymi postaciami, tłumioną przez kulturę inność. Kobieta nie jest tu przedstawiona w swojej tradycyjnej roli - czyli przede wszystkim jako matka, żona i kochanka, tylko jako szalona czy rycerska, ale i nie pozbawiona uczuć rewolucjonistka. Po lekturze tej książki czytelnik wie, dlaczego rewolucja jest kobietą.
/ 22.09.2006 10:37

kobiety i duch innościMaria Janion, inspirowana krytyką feministyczną, układa własną historię kobiet. Pośród jej bohaterek znajdują się kobiety rzeczywiście istniejące oraz kobiety-symbole, obecne w tekstach kultury i zbiorowej wyobraźni, m.in. Maria Komornicka, Lenora, Marianna, Grażyna, Elisabeth Badinter, Izabela Filipiak czy Nicole Müller. W każdym przypadku są to postaci wyraziste, stanowiące istotne punkty odniesienia. Analizując twórczość nie tylko pisarek, ale i pisarzy (Bürger, Mickiewicz, Kraszewski, Grass), Janion wydobywa i próbuje opisać obecną tam pod rozmaitymi postaciami, tłumioną przez kulturę inność. Kobieta nie jest tu przedstawiona w swojej tradycyjnej roli - czyli przede wszystkim jako matka, żona i kochanka, tylko jako szalona czy rycerska, ale i nie pozbawiona uczuć rewolucjonistka. Po lekturze tej książki czytelnik wie, dlaczego rewolucja jest kobietą.

Ja lubię słowa unurzane w rynsztoku, przez wszystkich znienawidzone, jak na przykład rewolucja albo marksizm, albo feminizm. Lubię wziąć takie słowo, obracać na wszystkie strony. Czasem ludzie tylko się złoszczą, a czasem myślą: „może coś w tym jest?” i to mi już wystarcza (wypowiedź Marii Janion w czasie promocji książki).

Bohaterka - kobieta, rzeczniczka filozofii różnicy, bytując w kulturze na peryferiach, stłumiona, a nawet niema, uzyskuje tu prawo głosu i daje wyraz swojej samoświadomości, burząc dotychczasowy system prawd i pewników kultury. Właśnie kobieta zdaniem komentatorów tej książki zasługuje na miano emblematu ponowoczesności. (Ewa Nawrocka, "Tygodnik Powszechny").

Maria Janion (ur. 1926) - historyk literatury i idei, profesor w Instytucie Badań Literackich PAN. Wybitna badaczka romantyzmu jako epoki i jako paradygmatu, opublikowała m.in. Gorączkę romantyczną (1975), Romantyzm i historię (1978, z Marią Żmigrodzką), Wobec zła (1989), Życie pośmiertne Konrada Wallenroda (1990), Projekt krytyki fantazmatycznej (1991), Żyjąc tracimy życie (2001), Wampira: biografię symboliczną (2003), Romantyzm i egzystencję (2005, z Marią Żmigrodzką). W Wydawnictwie Sic! wydała: Kobiety i ducha inności (1996), "Czy będziesz wiedział, co przeżyłeś" (1996), Sprawę Stawrogina (1996, z Ryszardem Przybylskim), Płacz generała. Eseje o wojnie (1998), Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi (2000). Laureatka wielu nagród, w tym Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury za całokształt twórczości (1998).

Wydawnictwo Sic!

Redakcja poleca

REKLAMA