Wzdęty brzuch (wzdęcia, nazywane też bębnicą) to dolegliwość występująca w układzie pokarmowym. Polega na nagromadzeniu się gazów w jelitach (czasami w żołądku), powstałych na skutek zwolnienia ich pracy i fermentacji spożywanego pokarmu. Czasem wzdęcia towarzyszą zaparciom lub biegunkom. Miewają charakter kurczowy lub kolkowy. Charakterystyczne jest również nadmierne oddawanie gazów.
Spis treści:
- Przyczyny wzdętego brzucha
- Objawy wzdętego brzucha
- Sposoby na wzdęty brzuch
- Diagnostyka wzdętego brzucha
Jakie są przyczyny wzdętego brzucha?
Wzdęty brzuch może być konsekwencją błędów dietetycznych, np. spożywania tłustych, ciężkostrawnych, pikantnych potraw, picia napojów gazowanych, ale też nadmiernych procesów gnilnych w jelitach związanych często z indywidualną nietolerancją niektórych produktów spożywczych. Do wzdęcia brzucha może też prowadzić spowolniona perystaltyka jelit wynikająca z różnych przyczyn, np. chorób (stanów zapalnych jelit, zapalenia wyrostka robaczkowego, cukrzycy, chorób tarczycy, choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego), zażywania niektórych leków (antybiotyków, przeciwbiegunkowych), a także ze stresu.
Możliwe przyczyny wzdętego brzucha to:
- nadmiar powietrza połykanego podczas jedzenia,
- określone pokarmy: kapusta, brokuły, kalafior, brukselki, groch, fasola, szparagi, cebula, czosnek, rzodkiewka, pieczywo razowe, nabiał, piwo, wody gazowane, cola, słodycze,
- tłuste, ciężkostrawne potrawy,
- alkohol, kofeina (kawa, napoje energetyczne) i palenie tytoniu,
- przejadanie się i jedzenie w pośpiechu,
- silne emocje i stres,
- choroby pasożytnicze (np. lamblioza, glistnica),
- choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- choroby, np. trzustki, wątroby, dróg żółciowych i jelit (niedrożność jelit, zespół jelita drażliwego),
- niektóre leki (przeciwbiegunkowe, antybiotyki)
- łączenie węglowodanów z białkiem.
Objawy wzdętego brzucha
Wzdęty brzuch może objawiać się jako:
- uczucie pełności w brzuchu, rozpieranie, rozdęcie,
- słyszalne i odczuwalne przelewanie i burczenie w jamie brzusznej,
- ból kurczowy brzucha w różnych miejscach, o różnym nasileniu, najczęściej napadowy,
- trudności w oddychaniu i bóle w klatce piersiowej w wyniku ucisku napełnionych gazami jelit na przeponę.
Należy pilnie skontaktować się z lekarzem, gdy wzdęcie brzucha nie ustępuje przez dłuższy czas, oddawanie gazów i stolca jest utrudnione, pojawiają się wymioty lub gdy bóle brzucha są wyjątkowo silne.
Sposoby na wzdęty brzuch
Aby pozbyć się wzdęć brzucha, najkorzystniej jest wyeliminować czynnik wywołujący te dolegliwości. Należy unikać przejadania się, potraw ciężkostrawnych, ostrych, tłustych oraz wzdymających. Jeśli dieta jest bogata w błonnik (znaczne ilości zawierają kasze, owoce, warzywa, produkty z pełnego ziarna), to należy pamiętać regularnym i dostatecznym piciu wody. Oprócz poprawienia nawyków żywieniowych, istnieją inne pomocne metody na wzdęty brzuch.
Zioła na wzdęty brzuch
Na wzdęty brzuch pomagają takie zioła, jak mięta, rumianek, tymianek, koper włoski, dziurawiec, anyż, rozmaryn, owoce jałowca, kminek i imbir. Zioła należy zaparzyć i pić doraźnie lub zapobiegawczo. W przypadku kłącza imbiru, należy odciąć 3-5-milimetrowy plasterek i wrzucić do wrzątku. Można również zastosować kieliszek anyżówki lub orzechówki.
Zapobiegawczo na wzdęty brzuch działają: majeranek, kminek, koperek i zioła prowansalskie. Można dodawać je do potraw, które mogą później powodować wzdęcia. Istotnym aspektem radzenia sobie ze wzdęciami jest samoobserwacja. Warto zwracać uwagę na to, jak i na co reagują nasze jelita. Dodatkowo zadbać o higienę spożywania posiłku (spokój i ograniczenie rozmów, które sprzyjają połykaniu powietrza).
Okłady i masaż na wzdęcia
W radzeniu sobie ze wzdętym brzuchem przydatne jest zastosowanie zabiegów fizykalnych z wykorzystaniem ciepła: ciepły natrysk, ciepły okład, termofor.
Dobrym sposobem niwelującym wzdęcia jest masaż brzucha. Wykonujemy go, leżąc na wznak z ugiętymi nogami w kolanach. Ruchy głaszczące powinny mieć swój początek przy wątrobie i przesuwać się do pępka.
Ruch na wzdęty brzuch
Skutecznym sposobem walki ze wzdęciami brzucha jest aktywność fizyczna. W przyspieszeniu perystaltyki jelit pomoże prosta gimnastyka (skłony, przysiady, brzuszki), spacerowanie, jogging, jazda na rowerze i pływanie. Można również co jakiś czas w różnych pozycjach napinać mięśnie brzucha. Systematyczny wysiłek fizyczny usprawnia motorykę jelit.
Leki i suplementy na wzdęcia
W aptece dostępne są również leki i suplementy dostępne bez recepty na wzdęty brzuch. Zawierają m.in.: symetykon, węgiel aktywny, wyciągi z ziół (np. kopru włoskiego, kminku, karczocha, mięty, cykorii, arcydzięgla, rumianku), krople (np. miętowe, żołądkowe) oraz zioła i mieszanki ziół o działaniu rozkurczowym i wspomagającym trawienie.
Diagnostyka wzdętego brzucha
W celu rozpoznania przyczyn wzdętego brzucha lekarz powinien przeprowadzić przede wszystkim dokładny wywiad z pacjentem. Jeżeli wzdęcia brzucha pojawiają się sporadycznie u osoby młodej, która ogólnie czuje się dobrze, nie chudnie niepokojąco, raczej nie podejrzewa się wówczas choroby organicznej. Taki obraz wskazuje na indywidualną wrażliwość jelit, zwłaszcza zespół jelita drażliwego. U osób starszych powtarzające się lub przewlekłe wzdęcia brzucha mogą wskazywać na istnienie choroby.
W niektórych przypadkach, gdy pacjentowi dokucza wzdęty brzuch, przeprowadza się poszerzoną diagnostykę, m.in. badania obrazowe, jak USG jamy brzusznej, kolonoskopię czy badanie rentgenowskie.
Jeżeli wzdęciom towarzyszą kurcze i kolki jelitowe, biegunki, uporczywe zaparcia, mocno wzdęty i bolesny brzuch, krwawienie czy nadmierne wydalanie śluzu przez odbyt, konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 23.07.2009
Więcej na temat problemów z brzuchem:
Ból brzucha – co oznacza, umiejscowienie bólu, niezbędne badania i leczenie
Domowe sposoby na wzdęcia - 3 sposoby jak naturalnie leczyć wzdęcia
Jak pokonać wzdęcia?
Zaparcia – przyczyny i leczenie
Zaparcia - jak je pokonać
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
