Problemy finansowe to jedn z czynników, który spędza sen z powiek. Często zdarzają się sytuację, gdzie o długach męża dowiadujemy się, gdy nabierają już niebotycznych rozmiarów lub w trakcie rozwodu. Jak sobie z tym poradzić i jak zareagować za czasu, zabezpieczyć siebie i dzieci, aby odpowiedzialność współmałżonka była wzięta pod uwagę.
Fot. Depositphotos
Polskie prawo przewiduje obciążenie długami małżonka jeśli taka okoliczność nastąpiła, a dłużnik nie wywiązuje się ze spłaty. Funkcjonują jednak możliwości zabezpieczenia się przed takim zagrożeniem ze strony małżonka. Odpowiedzialność za zobowiązania współmałżonka, szczególnie, jeżeli chodzi o obszar odpowiedzialności finansowej, uzależniona jest od wielu czynników. Do głównych nalezą panujące między małżonkami ustrój majątkowy, źródła zobowiązania, czy nawet daty powstania zobowiązania.
Wyróżniamy różne formy ustawowego bycia w związku małżeńskim:
Wspólność ustawowa
W momencie zawarcia małżeństwa, między małżonkami powstaje tzw. ustawowa wspólność majątkowa, która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania zarówno przez oboje z małżonków, jak i przez jednego z nich. Pozostające wartości majątkowe są traktowane jako czynniki majątków osobistych każdego z małżonków.
Należy jednak brać pod uwagę, że i od tej opisanej wyżej zasadzie istnieją wyjątki, np. przedmioty uzyskane w czasie małżeństwa w drodze spadku ( lub darowizny) stanowią majątek osobisty spadkobiercy, chyba że darczyńca inaczej zdecydował.
Ustroje umowne
Najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia się przez małżonka przed długami drugiego z nich jest zawarcie przed notariuszem umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową (tzw. intercyzy). Umowa taka dla swej ważności musi być zawarta w formie aktu notarialnego (maksymalna wysokość opłat notarialnych wynosi do 500 zł netto). Podlega ona także podatkowi od czynności cywilnoprawnej (stawka podatku to 38 zł).
Koniecznie przeczytaj: Intercyza
Jeśli jesteśmy przy intercyzie, warto tylko krótko wspomnieć, że dzięki niej małżonkowie całkowicie zniosą łączący ich z mocy prawa, ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej. Jednocześnie jasno określają, które ze składników ich majątku które już posiadają jak również te, które powstaną w przyszłości wejdą do majątku osobistego każdego z nich.
Taką umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową można zawrzeć przed zawarciem związku małżeńskiego oraz w czasie jego trwania.
Warto pamiętać, iż niniejsza umowa będzie skuteczna wobec wierzycieli obydwóch małżonków tylko wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie dwie przesłanki pozytywne. Mianowicie zobowiązanie zostało zaciągnięte po dniu zniesienia ustroju wspólności ustawowej i wierzyciel został poinformowany przez małżonka o zawarciu umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową.
Ustrój przymusowy
Inna alternatywa powstania rozdzielności majątkowej, nie w drodze umowy miedzy małżonkami, ale wskutek orzeczenia sądu bądź jakiegoś zdarzenia prawnego, może nastąpić w wyniku kilku ewentualności np. orzeczenia zniesienia z datą wsteczną, a więc inną niż data prawomocności orzeczenia. Taka możliwość zwykle wykorzystywana w sytuacjach zagrożenia odpowiedzialnością za publicznoprawne długi współmałżonka, z którym nie ma się kontaktu. Zniesienie wspólności następuje również w wyniku ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, a także w przypadku orzeczenia przez sąd separacji. Co więcej, należy rozróżnić tzw. należności publicznoprawne (podatki, składki ZUS itp.) od innych należności.