Często pojawiającym się problemem jest to, że nasi bliscy nie informują nas dokładnie o swojej sytuacji finansowej i w chwili otwarcia spadku (w prawie polskim za otwarcie spadku uznaje się moment śmierci spadkodawcy) nie zdajemy sobie sprawy, że spadek jest obarczony długami i jakiej wysokości są to zobowiązania. Długi spadkowe nie muszą jednak przejść na spadkobierców.
Kiedy spadek staje się długiem?
Niestety zdarza się dość często, że pasywa przewyższają aktywa zmarłego np.: otrzymujemy w spadku mieszkanie wartości 200.000 złotych, ale mieszkanie było zakupione na kredyt i pozostało do spłacenia 100.000 złotych, dodatkowo zmarły prowadził działalność gospodarczą, w związku z którą zaciągnął kredyty na kwotę 150.000zł. W takim wypadku realna wartość spadku to dług wysokości 50.000 zł.
W jaki sposób dziedziczymy spadek?
Odziedziczyć spadek możemy albo zgodnie z wolą zmarłego wyrażoną w testamencie lub - w przypadku braku testamentu - z mocy ustawy. W obu tych przypadkach spadkobierców może być kilku i mogą dziedziczyć w różnych częściach (tzw. udział spadkowy).
Na odpowiedzialność za długi spadkowe ma wpływ udział spadkowy, jaki przypadł danemu spadkobiercy. Spadkobiercy odpowiadają za długi spadkowe proporcjonalnie do swojego udziału spadkowego. Co spadkobiercy mogą zatem uczynić, żeby nie narazić się na odpowiedzialność za długi zmarłego spadkodawcy?
Jak uniknąć długów spadkowych?
Ustawodawca daje nam możliwość ograniczenia tej odpowiedzialności, jednak ochrona ta nie działa automatycznie. Mamy pół roku od otwarcia spadku na skorzystanie z tej ochrony. W tym czasie odpowiadamy za długi spadkowe tylko i wyłącznie do wysokości aktywów spadkowych, czyli biorąc pod uwagę nasz przykład, odpowiedzialność jest ograniczona do 200.000 złotych. W tym czasie zgodnie z art.1012 kodeksu cywilnego możemy:
- przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste)
- przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza)
- spadek odrzucić
Czym jest przyjęcie proste spadku?
Przyjęcie proste oznacza, że spadkobierca będzie odpowiadał za długi spadkowe nie tylko tym co uzyskał w spadku ale i swoim majątkiem prywatnym, wierzyciele będą mogli prowadzić egzekucję z jego majątku osobistego, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw.
Na czym polega przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza?
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność za długi spadkowe do wysokości aktywów spadku, czyli w naszym przykładzie do wartości odziedziczonego mieszkania.
Czym skutkuje odrzucenie spadku?
Jeżeli zdecydujemy się spadek odrzucić, to odrzucamy go w całości i nie jesteśmy obarczani żadną odpowiedzialnością. Jednak wtedy spadek przechodzi na kolejnych spadkobierców. Oznacza to, że jeżeli np.: odrzucimy spadek po naszym rodzicu, to przechodzi on na nasze dzieci, czyli pozbywamy się problemu tylko pozornie.
Twoja decyzja wpłynie na to, czy unikniesz długów spadkowych
Jeżeli nie zadeklarujemy żadnej z tych opcji (przed sądem lub notariuszem) ustawa przyjmuje, że przyjmujemy spadek wprost, czyli z pełną odpowiedzialnością.
Dlatego też, jeżeli nie mamy pewności co do stanu majątku zmarłej osoby najlepszym wyjściem jest zadeklarowanie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Wtedy, nawet jeżeli spadek jest obarczony długami, odpowiemy za nie tylko do wysokości spadku, nasz osobisty majątek będzie bezpieczny i nie przekażemy tego problemu bliskiej nam osobie.
Inne porady prawne i finansowe znajdziesz na naszym forum.
Zobacz też: