Dziedziczenie może nastąpić na podstawie ustawy lub testamentu. W tym pierwszym przypadku prawo do spadku przepisy przyznają współmałżonkowi spadkodawcy, jego dzieciom, a w dalszej kolejności rodzicom, rodzeństwu, dziadkom.
Gdy jest testament, majątek przypada osobie w nim wymienionej. Jeśli spadkodawca sporządził dokument, w którym nie uwzględnił spadkobierców ustawowych, będą oni mieli prawo do tzw. zachowku od tego, komu przypadł spadek. Pod warunkiem, że nie zostaną wydziedziczeni.
Jak pozbawić prawa do spadku?
Jeśli zastanawiasz, jak przeprowadzić wydziedziczenie, sprawdź nasze porady. Podpowiadamy, jak pozbawić prawa do spadku. Co mówią na ten temat polskie przepisy?
Wydziedziczenie tylko z ważnych powodów
Przepisy prawa ściśle określają, kiedy wydziedziczenie jest uznawane. Spadkodawca może pozbawiać prawa do zachowku zstępnych (dzieci, wnuki), małżonka lub rodziców, jeśli bliska osoba:
- wbrew jego woli stale postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, np. córka nadużywa alkoholu czy narkotyków, mimo że rodzice namawiają ją na podjęcie leczenia;
- dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności albo rażącej obrazy czci, np. syn awanturuje się, znęca nad matką lub ojcem (psychicznie bądź fizycznie);
- stale nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych, np. nie pomaga finansowo, mimo że wie, iż rodzice żyją w niedostatku, nie zapewnia opieki w chorobie.
Niezależnie od tego, czy spadkodawca sam spisuje testament, czy robi to za niego notariusz, w dokumencie musi się znaleźć stwierdzenie o wydziedziczeniu. Koniecznie też trzeba uzasadnić taką decyzję (opisać, jakie zachowanie osoby bliskiej spowodowało wykluczenie z testamentu). Jeśli w międzyczasie spadkodawca zmieni zdanie, powinien zmienić testament.
Kiedy i jak się odwołać od decyzji spadkodawcy?
Jeśli spadkodawca przebaczył osobie wydziedziczonej i są na to świadkowie, to nie będzie przeszkód w staraniu się o zachowek. Gdyby jednak tak się nie stało, a wydziedziczony uważa, że decyzja spadkodawcy była krzywdząca, może domagać się w sądzie ustalenia, że wydziedziczenie było bezpodstawne. Taki wniosek zgłasza się już na sprawie o nabycie praw spadkowych.
Zstępni osoby wydziedziczonej (czyli dzieci, wnuki spadkodawcy) są uprawnieni do zachowku, chyba że także zostali wydziedziczeni.
Przeczytaj również: