Najpowszechniejsze szkodniki roślin doniczkowych - rozpoznaj i zwalcz

fot. Adobe Stock, ronstik

Jesienią i zimą rośliny doniczkowe są osłabione - suche powietrze w mieszkaniu jest dla większości kwiatów doniczkowych niemal zabójcze, niedobór światła hamuje ich rozwój. Szkodniki roślin doniczkowych korzystają z takich okazji.

Mszyce - szkodniki roślin doniczkowych (zdjęcia)

Mszyce to niewielkie owady sięgające maksymalnie 5 mm długości. Niekiedy trudno je rozpoznać, bo mogą mieć różne kolory: czarny, kremowy, szary zielony czy nawet pomarańczowy (jest ich kilka gatunków). Zadania nie ułatwia fakt, że mszyce to pasożyty roślin doniczkowych, które mogą zarówno być uskrzydlone, jak i bezskrzydłe. 

Rozpoznasz je bo spiczasto zakończonym odwłoku, obok którego wystają dwa cienkie syfony. Ponadto mszyce występują w koloniach, gromadnie, na spodniej stronie blaszki liściowej. Uwielbiają młode, delikatne rośliny i potrafią ją całą „zająć”. To szkodniki roślin doniczkowych, które wysysają soki z roślin pozostawiając po sobie tzw. spadź w postaci lekkiej, kleistej substancji, a zatem po dotknięciu odczujesz, że roślina ma lepkie liście. Jak poradzić sobie z tymi roślinnymi szkodnikami? Oto domowe sposoby na mszyce.

fot. Mszyce gromadzą się w skupiskach/Adobe Stock, Obserwatornia.pl

Jak pozbyć się mszyc

1. Umyj roślinę roztworem szarego mydła (łyżeczka wiórków na 1 l wody). Powtórz zabieg po 3 dniach, jeśli kolonia osobników jest niewielkich rozmiarów.
2. Ocet na mszyce zmieszany z wodą zastosuj jako oprysk na mszyce. Odczekaj kilka godzin i obserwuj, czy mszyce „odpadają”, czy tkwią w bezruchu. 
3. Jeśli na roślinie mszyca żeruje już w bardzo dużej ilości, nie obejdzie się bez profesjonalnych preparatów. Zabieg opryskiwania środkiem na mszyce najlepiej wykonać na zewnątrz i wieczorem.

Tarczniki - małe pluskwiaki, które lubią storczyki 

Tarczniki wyglądają jak kilkumilimetrowe małe blaszki, które spędzają czas na liściach i łodygach roślin doniczkowych w domu (tarczniki na storczykach to powszechny problem), a także bytują na drzewkach ozdobnych, krzewach w ogrodzie. Żywią się ich sokiem, doprowadzając do żółknięcia liści. Hamują wzrost rośliny, która powoli marnieje.

Larwy i dorosłe owady ukrywają się pod twardymi białawymi lub brązowymi tarczkami, są mistrzami kamuflażu i wyglądają niepozornie, bo najczęściej mają 2 mm wielkości. Właściciel rośliny nie domyśla się, że jej zahamowany rozwój to skutek obecności tego pasożyta.

fot. Tarczniki najpierw usuwa się mechanicznie, a potem stosuje się preparaty/Adobe Stock, 7monarda

Tarczniki - zwalczanie

1. Patyczki na tarczniki. Spróbuj usunąć tarczki patyczkiem do uszu nasączonym w denaturacie, spirytusie. Jeśli jest ich sporo, przyda się szczoteczka do zębów i dobrze odizolowane miejsce, w którym przeprowadzasz ich usuwanie.
2. Cynamon na tarczniki. Tarcznik, podobnie jak np. ziemórki, nie cierpi cynamonu. Posyp przyprawą wierzchnią warstwę ziemi w doniczce, co wzmocni zwalczanie szkodnika. 
3. Oprysk z oleju na tarczniki. Oblepiający olej może być bardzo skuteczny w zwalczaniu tarcznika. Wymieszaj go z wodą i płynem do mycia naczyń. 

Wełnowce - białe punkty wyglądające jak wata

Kryją się na spodniej stronie liścia oraz między łodygami w spodniej części rośliny, więc łatwo je przeoczyć. Wyglądają jak drobne, mięsiste kawałki białej waty. To kolejne szkodniki roślin doniczkowych, które pozostawiają po sobie lepkie liście, które przyczyniają się do tego, ze na roślinie zaczynają też żerować inne szkodniki lub atakuje je grzyb, o czym świadczą ciemne plamy na liściach. Często spotkasz je na monsterze - przeczytaj o czym świadczą czarne plamy na liściach monstery. To też jedna z częstszych chorób storczyków.

Wełnowce na storczykach palmie, dracenie, hortensji dają o sobie znać nie tylko poprzez lepką rosę: liście zaczynają więdnąć, łodygi żółkną i obumierają. Uwielbiają domowe rośliny doniczkowe, szybko się rozmnażają i atakują kolejne rośliny w domu. Skąd się biorą wełnowce? Najczęściej kupujesz je w sklepie w pakiecie z rośliną, atakują popularne odmiany kwiatów (storczyki, hortensje), palmy, draceny, monstery czy kaktusy i sukulenty.

fot. Wełnowce atakujące roślinę/Adobe Stock, 7monarda

Wełnowce - jak się pozbyć

1. Usuń je tamponem z waty, umyj roślinę wodą z mydlinami lub spirytusem (łyżeczka na 1/2 litra).
2. Wełnowce na kwiatach rozmnażają się szybko, ale nie lubią wody: obfity prysznic pomoże w usunięciu osobników.
3. Oprysk na wełnowce z wody, mydła i alkoholu możesz zaaplikować także między łodygi. 
4. Stwórz ekologiczny preparat na wełnowce na bazie oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego z dodatkiem trującego je płynu do mycia naczyń lub kup gotowy środek.

Przędziorki - małe ceglaste pajączki

Pozornie nieszkodliwa nazwa, mikroskopijny rozmiar i jaskrawy kolor - przędziorki, szkodniki roślin doniczkowych, wyglądają na bezbronne małe pasożyty, a w rzeczywistości potrafią wyrządzić duże szkody. To małe pajączki, których barwa zmienia się w zależności od pory roku. Mogą przybierać kolor pomarańczowy, czerwony, brązowy, żółty lub zielony w zależności od etapu rozwoju (od larwy po bycie dorosłym osobnikiem).

Przędziorek lubi ogrody, atakuje krzewy i drzewa iglaste - mimo często 1 mm długości, mierzy się z dużymi okazami roślin. Na roślinach widoczna jest pajęczynka i pajączki żerujące na spodniej stronie liścia (1 mm). Swoją obecność przędziorek zaznacza poprzez wspomnianą pajęczynkę, pozostawienie żółtych plam na liściach, osad na liściach. Kiedy przędziorek chmielowiec za bardzo się zadomowi, kwiaty i liście zwijają się, a igły - usychają.

fot. Przędziorek jest nieuchwytny dla oka, ale gdy stworzy pajęczynę, nie da się go nie zauważyć/Adobe Stock, 7monarda

Przędziorek - zwalczanie

1. Przędziorek nie znosi kąpieli czy prysznicu, warto przed zwalczaniem go umyć roślinę w wannie, uważając na bulwę korzeniową.
2. Zastosuj oprysk na przędziorka: spryskaj roślinę wodą z płynem do naczyń (łyżka na litr wody).

Mączlik, czyli mała biała muszka w doniczce

Mączliki to białe muszki które siadają na roślinie, gnieżdżą się w doniczkach, fruwają wokół pędów pomidorów, ogórków czy kwiatów. Atakują rośliny, kiedy jest sucho i ciepło, bo nie przepadają za deszczem i wilgocią, ale potrafią żerować na roślinie 10-12 miesięcy, nie dając się zmiennym warunkom atmosferycznym. Są natrętne jak mszyce i wciornastki.

Mączliki to owady wielożerne i występują nie tylko na roślinach ozdobnych, lecz także na warzywach czy owocach. Chętnie atakują rośliny kapustne, niekiedy pestycydy nie dają im rady i uprawa kapusty włoskiej czy kalafiora może nie zwrócić się finansowo. Kupując te warzywa, sprawdzaj, czy nie ma tam larw mączlika czy wciornastka.

Mączlik szklarniowy to biała muszka i rozmiarach ok 1,5 mm, lubi atakować azalie, róże, fuksje czy pelargonie - łatwo go dostrzeżesz. Białe muszki w ziemi lub fruwające wokół rośliny w skupiskach są nie do zignorowania. Kiedy poruszysz rośliną, prawdopodobnie dziesiątki lub setki białych robaczków pofrunie w górę. Choć wyglądają niepozornie, wbijają się jak małe sztylety w tkanki roślin i wypijają z nich życiodajny sok.

Trudniejsze do zauważenia (i groźniejsze dla rośliny) są larwy mączlika, bytują na spodniej stronie liścia i mają mikroskopijne rozmiary. Mączlik warzywny posiada ciemniejsze skrzydła, posiada zdolność do zimowania i jest niezłomny w żerowaniu na roślinach. 

fot. Mączlik potrafi dobrze ukryć się na spodniej części liścia/Adobe Stock, 7monarda

Mączliki - jak się pozbyć

Zwalczanie mączlika jest dość mozolne, to owady, które są uciążliwymi szkodnikami roślin. Zacznij od utrudniania mu życia i odebrania wymarzonych warunków do kolonizacji. Mączlik uwielbia suchość i ciepło. 

1. Obniż temperaturę w pokoju i zastosuj specjalne lepy na owady (sklepy ogrodnicze, 5–8 zł).
2. Przemyj liście roztworem wody, mydła i czosnku.
3. Posadź nagietek, bazylię, aksamitkę czy rumianek - te rośliny odstraszają mączlika.
4. Przygotuj oprysk na mączlika z wody i tytoniu: ok. 100 g tytoniu i zalej 1l wrzącej wody. Odstaw na 24 godziny, przecedź, rozcieńcz wodą w stosunku 1:2. Spryskaj roślinę.

Ziemiórka, muszka ukryta w doniczce

Ziemiórka może mocno frustrować posiadacza roślin doniczkowych. Mała muszka składa jaja w ziemi w doniczce, a z nich wykluwają się larwy - te żerują na roślinie, podgryzając jej korzenie. Są to maleńkie czarne muszki, które dostrzeżesz w doniczce lub wokół rośliny. 

Ziemiórki niewątpliwie lubią ciepło i wilgotne podłoże, więc często  towarzyszą pleśni w doniczce. Błędy przy ich podlewaniu mogą zaostrzyć problem. Objawami żerowania ziemiórek jest żółknięcie, brązowienie i stopniowe zamieranie roślin. Co ciekawe, dorosłe ziemiórki nie są groźne dla roślin same w sobie, jedynie fakt ich larwy, ale warto stosować na nie lepy.

fot. Przy zwalczaniu ziemiórki najlepiej przesadzić kwiaty i oczyścić korzenie/Adobe Stock, MarcOliver_Artworks

Ziemiórki zwalczanie

1. Dodaj do 1/2 szklanki wody łyżkę octu winnego, łyżkę płynu do naczyń i wsyp szczyptę kurkumy. Postaw obok kwiatka - ziemiórki (czarne muszki) utopią się w płynie.
2. Wprowadź do ziemi produkty z nicieniami, które zabijają larwy ziemiórek.
3. Przesusz podłoże, by utrudnić bytowanie larwom. 
4. Wymień podłoże i oczyść dokładnie korzenie.
5. Podlej rośliny naparem z czosnku (rozgnieciony ząbek na jedną szklankę wrzątku).

Tekst na podstawie artykułu Barbary Lasoty. Pierwotnie opublikowany 12.11.2014.

Czytaj także: 
Liście twojej draceny opadają? Zobacz, dlaczego tak może się dziać 
Jak szybko wzmocnić osłabione rośliny? Mamy na to sposoby