Żywe srebro? Wiercipięta? Ciągle w ruchu? Nie może usiedzieć w miejscu? Jest spokojne tylko podczas snu? Czy takie właśnie jest Twoje dziecko? Dziecko aktywne i ruchliwe to skarb, ale i wyzwanie. Warto przyjrzeć się bliżej temu co je na co dzień bo taki szkrab ma zarówno większe potrzeby jak i jest bardziej narażony na niekorzystny wpływ wysoko przetworzonej żywności.
Przede wszystkim przyjrzyjmy się prawidłowej diecie dziecka aktywnego - jak je karmić by zapewnić mu optymalne pokrycie zapotrzebowania żywieniowego ( w tym potrzeb wynikających ze zwiększonej aktywności fizycznej) zapewniając warunki do harmonijnego, optymalnego rozwoju. Bardzo ważne jest, by nie przekraczaczać norm żywienia dla dzieci w zakresie kalorii – dziecko 2-3 letnie potrzebuje ich średnio 1000 dziennie, dziecko w wieku przedszkolnym 1200-1400 zaś dopiero nastolatek w szczytowym okresie wzrostu 2000-3000 kcal dziennie. Zgadnijcie Państwo ile kalorii (według danych korporacji Mc Donalds publikowanych na ich stronach internetowych ) ma sam tylko Big Mac? Ten sztandarowy produkt to aż (495 kcal) natomiast średnie frytki 340 kcal a średnia cola 170 kcal czyli typowy, ulubiony zestaw przekracza ponad połowę przeciętnego średniego dziennego zapotrzebowania opływając jednocześnie w szkodliwe, kwasy tłuszczowe nasycone oraz trans, wysoko oczyszczone węglowodany pieczywa, zawierając wiele cukru i kwas ortofosforowego w towarzyszącym napoju.
Co gorsza nasze dzieci wyjątkowo chętnie stołują się fast-foodach, często przeznaczając na ten cel całe kieszonkowe. A przecież bazą diety powinny być warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, chudsze przetwory mleczne i owoce z dodatkiem drobiu i ryb, włączeniem nasion roślin strączkowych i orzechów, a od czasu do czasu czerwonego mięsa i słodyczy. Pamiętajmy - najlepsza dla naszego zdrowia jest żywność maksymalnie naturalna, najmniej przetworzona, optymalnie uprawiana w Polsce (żyto, gryka, siemię lniane, rzepak, jabłka, owoce sezonowe, dynia, kapustne), mleko pasteryzowane w niskich temperaturach, jaja ekologiczne oraz hodowane mniej intensywnie zwierzęta jak króliki, kaczki i gęsi. Bardzo niedocenianym bogactwem polskiej kuchni są ryby słodkowodne: karp, pstrąg, sum, sandacz, sielawa, węgorz czy karaś, zwłaszcza świeżo złowione.
Zwróćmy uwagę, że dziecko o wysokiej aktywności fizycznej, ruchliwe i niespokojne ma następujące, zwiększone i specyficzne wymagania odżywcze – przede wszystkim zwiększone zapotrzebowanie na wodę (lecz nie na słodkie napoje i soki zawierające cukier, dobrym rozwiązaniem są natomiast niesłodkie herbaty owocowe z suszu np. z dzikiej róży, malin itd.) W niektórych przypadkach notujemy zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne, zapotrzebowanie na żelazo oraz cynk (gojenie się skaleczeń i zadrapań) oraz zwiększone zapotrzebowanie na witaminy z grupy B (zwłaszcza jeśli dziecko je dużo słodyczy). W okresie intensywnego wzrostu aktywne i ruchliwe dziecko potrzebuje relatywnie wiecej białka jako materiału budulcowego – oraz co często umyka naszej uwadze - kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 jako budulca tkanki nerwowej oraz mózgu i integralny składnik błony komórkowej. Natomiast codzienne posiłki oparte na węglowodanach złożonych, bogatych w błonnik mają za zadanie zapewnić stały poziom cukru we krwi chroniąc przed wahaniami poziomu glukozy. Warto dodatkowo unikać w diecie dziecka potraw tłustych, ciężkostrawnych i bardzo słodkich (gdy dziecko je szybko mogą wywoływać zgagę i sensacje żołądkowo-jelitowe). Pamiętajmy również, że potrawy powinny być łatwe do gryzienia, szybkie w jedzeniu, niwelować ryzyko zadławienia czy zakrztuszenia.
Coraz więcej także wiemy o tym, jak składniki żywności np. węglowodany proste, kwasy tłuszczowe typu trans oraz syntetyczne barwniki żywności mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie dziecka powodując jego nerwowość, nadpobudliwość oraz hiperaktywność. W podwójnie ślepym badaniu, przeprowadzonym z wykorzystaniem placebo na 297 dzieciach wybranych z populacji ogólnej udowodniono, że dzieci wykazywały wyższa nadpobudliwość po posiłkach zawierających barwniki żywnościowe. Metaanaliza ponad 15 badań z udziałem dzieci już cierpiących na nadreaktywność wykazała znaczące zaostrzenie objawów po posiłkach opartych na produktach wysoko przetworzonych, bogatych w sztuczne barwniki spożywcze. Szczególną czujność powinna obudzić obecność w składzie takich surowców produkcyjnych jak na przykład czerwień koszenilowa oraz inne barwniki azowe. Warto również unikać fruktozy w różnych postaciach jak syrop fruktozowy czy glukozo-fruktozowy, aspartam, glutaminianu sodu, również ukrywanego w składzie pod nazwą hydrolizat białka lub drożdży oraz utwardzonego tłuszczu roślinne, kryjącego się często pod nazwą tłuszcz piekarniczy, tłuszcz cukierniczy.
Naśladując bezkrytycznie innych pamiętajmy, że w Stanach Zjednoczonych schorzenia związane z otyłością (bezpośrednio powiązaną z niezdrowym trybem życia w tym śmieciowym jedzeniem) zabijają więcej ludzi niż te związane z paleniem papierosów czy piciem alkoholu . Co gorsza upodobania do fast-foodów wyjątkowo ciężko się pozbyć, a miliardy wydawane przez te sieci na reklamę, promocje i marketing wśród ludzi młodych pociągają za sobą miliardy wydawane na leczenie różnego rodzaju chorób cywilizacyjnych, od otyłości, przez choroby serca, bezpłodność po nowotwory złośliwe.
Jeśli chcecie Państwo poznać bliżej teoretyczne i praktyczne aspekty żywienia dziecka aktywnego i ruchliwego to zapraszam serdecznie na warsztaty żywieniowe dla rodziców i opiekunów pod tym samym tytułem do placówek Edukado w Warszawie.
Opracowała mgr inż. Magdalena Mokrogulska
Dietetyk, specjalista ds. żywienia człowieka
Więcej informacji o dietetycznych warsztatach dla rodziców na stronie www.edukado.pl
