Po pierwsze: diagnoza
Aby zdiagnozować celiakię, pacjent musi zostać poddany wielu badaniom. Pierwsze z nich to badanie krwi w kierunku przeciwciał przeciwko endomysium mięśni gładkich (co najmniej w jednej z klas: IgAEmA i IgGEmA), czasem także przeciw transglutaminazie tkankowej (IgAtTG). Ich obecność przemawia za występowaniem glutenozależnej choroby trzewnej.
Należy tu jednak zaznaczyć, że brak tych przeciwciał nie wyklucza celiakii. Konieczne jest więc wykonanie kluczowego badania, jakim jest biopsja jelita. W tym celu pacjent połyka sondę, za pomocą której lekarz dokładnie ogląda jelito oraz pobiera wycinek do badania.
Zmiany zanikowe oceniane są w 4-stopniowej skali według Shmerlinga, gdzie I stopień oznacza prawidłową błonę śluzową, zaś IV – niemalże całkowity zanik kosmków i spłaszczenie błony śluzowej. Biopsja jelita nie jest bolesna, aczkolwiek u najmłodszych dzieci wykonywana jest pod narkozą.
Zanikowi kosmków towarzyszy także destrukcja mikrokosmków enterocytu, a co się z tym wiąże zmniejsza się liczba komórek wytwarzających enterohormowy. W związku z tym, u osób chorych na celiakię, obserwuje się zwiększone stężenie we krwi motyliny, enteroglukagonu i PYY-hormonu, a także obniżone stężenie sekretyny, somatostatyny i insuliny. Zaburzenia gospodarki entehormonów może natomiast prowadzić do poważnych konsekwencji, jak: upośledzenia pracy trzustki oraz odpływu żółci.
Jak rozpoznać celiakię?
Celiakię rozpoznajemy gdy:
- występują kliniczne objawy, które związane są z konsumpcją produktów zbożowych;
- wynik biopsji wykazuje zmiany morfologiczne błony śluzowej jelit;
- w surowicy obecne są swoiste przeciwciała;
- objawy choroby ustępują po zastosowaniu diety bezglutenowej, a zaostrzają się po powrocie do zwyczajowego sposobu żywienia.
Na czym polega leczenie celiakii?
Leczenie glutenozależnej choroby trzewnej polega na konsekwentnym stosowaniu diety bezglutenowej, a więc wykluczeniu z codziennego menu produktów zawierających ten składnik - pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa.
Polecamy: Jak żyć bez mleka?
Tylko nieliczni pacjenci wymagają zindywidualizowanych zaleceń dietetycznych. Przykładem mogą być niektórzy chorzy z postacią klasyczną choroby, u których zaleca się czasowe stosowanie diety bezlaktozowej. Ponadto u pacjentów, u których stwierdzono ciężkie niedożywienie, zaleca się suplementację witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach oraz B12 i kwasem foliowym, a także niektórymi składnikami mineralnymi: żelazem, magnezem, wapniem.
Dieta bezglutenowa zwiększa wchłanianie jelitowe oraz powoduje regenerację i odbudowę kosmków jelitowych.
Rokowanie
Dieta bezglutenowa powinna być stosowana przez całe życie. To zaś zapewnia utrzymanie zdrowia oraz uniknięcie możliwych powikłań.
Polecamy: Dieta eliminacyjna