fot. Fotolia
Rola i znaczenie mikroflory jelitowej
Mikroflora jelitowa odgrywa dużą rolę w procesie pozyskiwania energii z pożywienia (trawienia) oraz odpowiada za fermentację niestrawionych składników pokarmu i śluzu wytworzonego przez nabłonek jelitowy. Jej odpowiedni skład umożliwia utrzymanie „szczelności” błony śluzowej i bariery jelitowej, wpływa na uogólnioną reakcję zapalną i metabolizm kseobiotyków (przyjmowanych leków).
Bakterie te biorą także udział w produkcji witamin, regulują motorykę przewodu pokarmowego, chronią przed patogenami i aktywują układ odpornościowy.
Zaburzenia mikroflory jelitowej wiążą się z większym ryzykiem zachorowalności na astmę, choroby alergiczne, neurologiczne i zaburzenia o podłożu zapalnym. Udowodniono, że różnorodna i prawidłowa flora jelitowa sprzyja prawidłowym przemianom metabolicznym, a nieprawidłowości w jej ilości i składzie sprzyjają zaburzeniom metabolicznym, przyczyniają się do rozwoju otyłości i zespołu metabolicznego. Zaburzeniom tym sprzyja także dieta zawierająca duże ilości cukru, wysokotłuszczowa, wysokobiałkowa i uboga w błonnik pokarmowy.
Związek z otyłością
Wykazano, że nieprawidłowy skład mikroflory jelitowej upośledza zużycie energii w organizmie i stymuluje rozwój tkanki tłuszczowej. Odbywa się to na podstawie działania dwóch mechanizmów: zwiększenia pozyskiwania energii z pożywienia oraz zmniejszenia jej utylizacji, co skutkuje większym magazynowaniem energii w formie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Sytuacja ta upośledza organizm do pozyskiwania większej ilości energii wykorzystywanej głównie do budowy tkanki tłuszczowej.
Czynnikami niekorzystnie zmieniającymi ekosystem bakterii jelitowych jest także mała aktywność fizyczna oraz przewlekły stres, dlatego interwencja w zakresie zmiany stylu życia z pewnością może przynieść korzyści w jej modulacji.
Zobacz też: Jak wyliczyć kaloryczność posiłku?
Przyczyny zaburzeń równowagi mikroflory jelitowej
Przy prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego mikroflora jelitowa jest dość stabilna i nie ulega dużym wahaniom. Jeśli ekspozycja na negatywne czynniki trwa dłuższy czas, środowisko bakteryjne może ulec zmianom.
Wśród przyczyn tych zaburzeń wyróżnia się: nieprawidłowy sposób żywienia, długotrwałe stosowanie antybiotyków, sterydów, sulfonamidów, leków immunosupresyjnych i antykoncepcyjnych, zatrucie toksynami (np. kadmem, ołowiem, rtęcią), zwiększoną podatność na stres, zaburzenia motoryki jelit, alergie i nietolerancje pokarmowe czy leczenie radioterapią.
Rozwój mikroflory jelitowej mogą stymulować określone składniki pożywienia. Szczególne znaczenie odgrywają tu prebiotyki, probiotyki i synbiotyki (połączenie prebiotyków i probiotyków).
Prebiotyki to nietrawione części roślin budujące włókno pokarmowe, które stymulują działanie flory jelitowej. Występują one naturalnie w żywności, np. w bananach, cebuli czy ziemniakach, ale mogą być też dodawane do żywności w drodze jej produkcji. Probiotyki zaś to żywe mikroorganizmy (bakterie kwasu mlekowego), które wywierają korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Znajdziemy je np. w fermentowanych przetworach mlecznych.
Zobacz też: Czy to prawda, że..., czyli żywieniowe mity pod lupą
